Page 44 - Konu Özetleri TYT Fizik

SÜRTÜNME KUVVETİ

Statik Sürtünme Kuvveti
Duran cisimlerin harekete geçme anına kadar cisme etki eden sürtünme kuvvetidir. F¶ sembolü ile gösterilir.
Statik
Cismin hareket etmesi, cisme uygulanan F¶ kuvvetinin büyüklüğüne bağlıdır.
• Şekildeki grafikte AB arasında kalan bölgede cisim hareketsiz olduğundan bu bölgeye statik bölge adı verilir.
• AB arasında statik sürtünme kuvveti cisme uygulanan kuvvetin büyüklüğüne eşittir.
• Duran cisme uygulanan F¶ kuvvetinin büyüklüğü, statik sürtünme kuvvetinin maksimum değerinden büyük olduğu anda
cisim harekete başlar.

Kinetik Sürtünme Kuvveti
Kayarak öteleme hareketi yapan cisimlere etki eden sürtünme kuvvetidir. F¶ sembolü ile gösterilir.
Kinetik
• Şekildeki grafikte BC arasında kalan bölgede cisim net kuvvetin etkisinde kalarak ivmeli hareket yaptığından bu böl-
geye kinetik bölge adı verilir.
• BC arasında cisme kinetik sürtünme kuvveti etki eder.
• Kinetik sürtünme kuvvetinin büyüklüğü, statik sürtünme kuvvetinin maksimum değerinden daha küçüktür.

Şekildeki gibi durmakta olan cisme büyüklüğü artan bir F¶ kuvveti uygulandı-
ğında , cisme etki eden statik sürtünme kuvveti cismin harekete geçme anı-
na kadar devam eder ve büyüklüğü daima uygulanan kuvvetin büyüklüğüne
m eşittir.

s
F¶ kuvveti F = k • N¶ değerini aştığı anda, cisim F¶ kuvveti yönünde
¶Statik s
kaymaya başlar ve cisme kinetik sürtünme kuvveti etki etmeye başlar.
k k ≠ 0
Kinetik sürtünme kuvvetin büyüklüğü F¶ = k • N¶ bağıntısıyla bulunur.
= m · g Kinetik k

A B C İvme-Uygulanan Kuvvet grafiği, sürtünmeli yatay düzlemde
ivme duran bir cisme etki eden düzleme paralel kuvvet ile cismin
kazandığı ivme arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
Cisme etki eden net kuvvetin büyüklüğü;
a
F F F= − ile bulunur.
NET S.max
Grafiğin eğimi
Uygulanan
0 F S. max F kuvvet Eğim tan = 1 a olarak hesaplanır.
=
α
=
−
m F F
S.max
Hızlanıyor Yavaşlıyor
Kaymadan yapılan hareketlerde yani dönme hare-
ketinde statik sürtünme kuvveti etkilidir.
Statik Statik

Adım atarak Adım atarak Statik sürtünme kuvveti hareketle aynı yönde ya da
yürüyor. duruyor. hareketle zıt yönde olabilir.

Statik Statik

44 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT