Page 53 - Konu Özetleri TYT Fizik

ENERJİ KORUNUMU

Bilardo masasında vurduğumuz bir top belli bir süre sonra durur. Bilardo topu-
nun durmasının nedeni sürtünme kuvvetinin yaptığı negatif iş olup bu negatif iş
cismin mevcut mekanik enerjisini ısıya dönüştürür.
Uzaya gönderilen roketlerin ısınması, meteorların atmosferde ilerlerken ısına-
rak yanması hava sürtünmesi etkisiyle olmaktadır.

Bilardo oyunu

Sürtünme kuvveti genellikle cisimlerin hareketlerini zorlaştırdığı için cisimlerin yavaşlamasına neden olmaktadır. Sürtünme
kuvvetinin bu yavaşlatıcı etkisi cisimlerin kinetik enerjilerinin azalmasına neden olur.
Kinetik enerjideki azalan miktar ısı, ışık ve ses gibi başka tür enerjilere dönüşür.

CANLILAR VE ENERJİ
Canlıların büyümesi, gelişmesi, vücut sıcaklığı, sindirimi, boşaltımı gibi yaşamsal faaliyetlerinin devam edebilmesi için
enerjiye ihtiyaçları vardır. Canlıların fiziksel aktivitelerini yapabilmesi için ve vücut tarafından harcanan enerjiyi karşılaya-
bilmek için yağ, protein ve karbonhidratlar gibi enerji içeriği yüksek besinlere ihtiyaç duyulur.

Alınan Enerji (E )
a
Vücudumuz tarafından harcanan enerjiyi karşılamak için karbonhidratlar, yağlar ve proteinlerden yararlanılır.
Karbonhidratlar vücut enerjisinin ana kaynağı olup vücut tarafından depolanabilir. Gereğinden fazla karbonhidrat alındı-
ğında yağa dönüştürülerek depolanır.

Harcanan Enerji (E )
h
Yetişkin insanlar iki farklı şekilde enerji harcarlar. Fiziksel etkinliklerle harcanan enerji ve vücudun nefes alma, vücut sıcak-
lığını dengeleme, yaşamsal faaliyeleri düzenleme gibi.
Fiziksel etkinliklerin dışında harcanan enerji, vücudun bir gün boyunca istirahat halindeyken harcanan enerjidir. Bir insa-
nın tam olarak dinlenme halindeyken gerekli olan minimum enerjiye bazal metabolizma hızı denir. Bu değer bir insanın
harcadığı enerjinin yaklaşık olarak %70'ine denk gelmekte olup kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Kişiler uyuma, TV
seyretme, yürüme, koşma, çalışma, bisiklete binme, spor yapma vb gibi aktivitelerle enerji harcarlar. İnsanlar enerjiyi ge-
nellikle fiziksel aktiviteler yapmak ve vücudu oluşturan sistemleri sürdürebilmek için harcarlar.
Fiziksel etkinliklerle harcanan enerji kişinin harcadığı toplam enerjinin yaklaşık olarak %20 ile %30 arasında bir orana denk
gelir. Büyüme çağındaki çocuklarda kemik, kas ve kan gibi yeni hücrelerin üretilebilmesi için ekstra olarak büyüme ener-
jisine ihtiyaçları vardır. İnsanların besinlerden aldıkları enerji, harcadıkları enerjiden fazla ise kilo artışı, az ise kilo kaybı
gözlenir. Eşit olması durumunda değişiklik olmaz ve bu duruma enerji dengesi adı verilir.

FİZİK - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 53