Page 45 - Konu Özetleri TYT Kimya
P. 45
MADDENIN FIZIKSEL HÂLLERI
Havadan Azot ve Oksijen Eldesi
• Kuru hava; hacimsel olarak yaklaşık %78 azot, %21 oksijen, %1 diğer gazları (argon, karbon dioksit, su buharı vb)
içerir.
• Havadan azot ve oksijenin elde edilmesi ayrımsal damıtma yöntemiyle gerçekleştirilir. Bu yöntemde oksijen ve
azotun kaynama noktaları farkından yararlanılır.
- Azot ve oksijen gazlarını elde etmek için öncelikle hava soğutulup sıkıştırılarak sıvı
hâle getirilir.
- Bir atmosfer basınçta oksijen ve azot sırasıyla �183 °C ve �195,8 °C sıcaklıkta
kaynar.
- Sıvılaştırılmış havadaki azot ve oksijen gazları kaynama noktaları farkından
yararlanılarak ayrımsal damıtma ile ayrılır.
- Sıvı havadan, önce kaynama noktası düşük olan azot gazı sonra oksijen gazı
ayrılır.
- Elde edilen azot ve oksijen gazları özel çelik kaplarda depolanır. Böylece havadaki
azot ve oksijen gazları ayrılmış olur.
Sıvı azot
† Gaz hâldeki hava soğutulursa önce oksijen sıvılaşır.
�200 °C (Sıvı hava) �196 °C (Sıvı N ) �183 °C (Sıvı O ) �100 °C 0 °C
2 2
Sıvı hâldeki hava ıstılırsa önce azot gaz hâline geçer.†
- Oksijen gazı; endüstride kaynakçılıkta ve çelik üretiminde, tıpta ve farklı birçok alanda kullanılır.
- Azot hem sıvı hem de gaz hâlde kullanılır. Gübre sanayisinde, tıpta, gıda sanayisinde gıdaların korunmasında,
otomobil ve uçak lastiklerinin şişirilmesinde, ani soğutma gerektiren işlemlerde ve daha birçok alanda
kullanılmaktadır.
KRITIK BILGI
• Suyun hâl değiştirerek atmosfer ile yeryüzü arasındaki bu döngüsüne doğal su döngüsü denir.
- Doğadaki su döngüsü yaşamın devamlılığını sağlar.
- Güneş ışınlarının etkisi ve bitkilerin terlemesiyle sıvı hâlden buharlaşan su buharı molekülleri atmosfere karışır
ve bulutları oluşturur. Soğuk hava akımlarının etkisiyle yağış olarak (yağmur, kar, dolu vb.) yeryüzüne iner.
- Doğal su döngüsü, kirlenen suları arıtarak bu suları içilebilir ve kullanılabilir hâle getirir.
- Doğal su döngüsü; yeryüzündeki iklim ve bitki çeşitliliğini, yabani hayvanların göçlerini, insanların yerleşim
yerlerini ve sosyal yaşamlarını etkiler.
KIMYA - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 45
