Page 66 - Konu Özetleri TYT Kimya

KIMYASAL TEPKIMELER VE DENKLEMLER

A) Yanma Tepkimeleri
• Maddenin O ile etkileşmesine yanma tepkimesi denir.
2
• Yanma tepkimeleri ikiye ayrılır:
1. Yavaş yanma (Paslanma – Oksitlenme)
3
2Fe(k) + O (g) † Fe O (k) (Pas oluşumu)
2
3
2
2
2. Hızlı yanma (Alevli yanma)
C(k) + O (g) † CO (g) (Kömürün yanması)
2 2
• Azot gazının (N ) yanması dışındaki tüm yanma reaksiyonları ekzotermiktir (ısı veren).
2
• C H genel formülündeki bileşiklerin (hidrokarbon) tam yanma ürünleri CO ve H O’dur.
x y 2 2
C H (g) + 5O (g) † 3CO (g) + 4H O(g)
3 8 2 2 2
• Ortamda yeteri kadar O yoksa C H bileşiği tam olarak yanmaz. CO yerine CO gazı verir. CO renksiz, kokusuz ve
2 x y 2
tatsız olması sebebiyle fark edilememesinden dolayı “sessiz katil” olarak adlandırılır.
• Yanma olayının gerçekleşebilmesi için,
- yanıcı madde,
- hava,
- tutuşma sıcaklığı gerekir.
• Yangın söndürme tüplerinde havadan ağır olan ve yanmayan CO kullanılır.
2
• Yanma tepkimelerinde, havanın hacimce beşte birinin O olduğu unutulmamalıdır.
2
• 4A grubundaki C elementinin oluşturduğu CO yanar, CO yanmaz.
2
• 5A grubundaki N elementinin oluşturduğu NO yanar, N O yanmaz.
2 2 5
• 6A grubundaki S elementinin oluşturduğu SO yanar, SO yanmaz.
2 3

B) Sentez (Oluşum) Tepkimeleri
• İki veya daha fazla kimyasal türün reaksiyona girerek bileşik oluşturmasıdır.
2H (g) + O (g) † 2H O(g)
2 2 2

C) Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri
• Bir bileşiğin ısı veya elektrik etkisiyle daha küçük kimyasal türlere ayrılmasıdır.

CaCO k() CaO k() COg()
3 2
- Isı ile ayrışmada, reaksiyon gidiş yönünü gösteren okun üzerinde ¢ işareti olabileceği gibi girenler tarafına ısı
değeri de yazılabilir.
CaCO (k) + ısı † CaO(k) + CO (g)
3 2
• Elektrik enerjisinden faydalanılarak bir bileşiğin elementlerine ayrılmasına elektroliz denir.

Elektroliz
2H O(s) 2H (g) + O (g)
2 2 2
• Analiz ve sentez birbirinin tersi reaksiyonlardır.

Sentez
2H (g) + O (g) 2H O(s)

2 2 Analiz 2
66 MEBİ KONU ÖZETLERİ KIMYA - TYT