Page 36 - Konu Özetleri TYT Tarih
P. 36
ABBASİ DEVLETİ VE TÜRKLER - BİLİM MEDENİYETİ
MEDRESELER
İslam medeniyetinde eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü yerdir.
BİLGELİK EVİ
Beytü’l-hikme ile başlayan ilim hareketi medreselerin, şifahanelerin, gözlem evlerinin kurulmasına ve başvuru kaynağı
niteliğinde eserlerin yazılmasına olanak sağlamıştır.
KRİTİK BİLGİ KRİTİK BİLGİ
Gerçek anlamıyla ilk kütüphane Emeviler Dönemi’nde İlk medrese Nişabur’da kurulmuştur.
kurulmuştur.
Türkler Arasında Bilimsel Faaliyetlerin Gelişmesi
• Türkler arasında fikrî ve ilmî faaliyetler gelişmiş, Balasagun ve Kaşgar gibi şehirler birer ilim merkezi hâline gelmiştir.
• Cebirin kurucusu sayılan el-Hârizmî, İslam felsefesinin ilk temsilcisi Kindî, astronomi âlimi Ferganî ve el-Belhî gibi
önemli değerler yetişmiştir. Tabip ve matematikçi el-Harrânî; tabip, kimyacı ve filozof er-Râzî ; astronomi alanında
yetişen önemli isimlerdir.
• Bettânî; matematik, astronomi, coğrafya ve jeoloji ile ilgilenen Bîrûnî gibi âlimlerin yanında Câhız, İbn Kuteybe ve
Müberred gibi edipler de burada yetişmiştir.
• İsfahan ve Bağdat’ta Melikşah’ın yaptırmış olduğu rasathanelerde, Ömer Hayyam, İsfizârî gibi bilim insanları çalışmış-
tır. Ömer Hayyam’ın içinde bulunduğu bir heyet, Celâli takvimini hazırlamıştır.
• Başta Nişabur olmak üzere Merv, Herat, Belh, Semerkant gibi önemli şehirlerde kurulan medreselerde büyük ilmî
çalışmalar yapılmıştır.
ENDÜLÜS’ÜN ALTIN ÇAĞI
• Endülüs, Müslümanlar idaresinde yüksek ve parlak bir medeniyetin doğuşuna beşiklik etmiştir.
• Özellikle Sicilya ve İspanya, Arapça yazılmış ilmî ve felsefi eserlerin Latinceye çevrilmesinde tercüme merkezleri hâli-
ne gelmiştir. Orta Çağ Avrupası bu sayede eski
Yunan felsefesini ve özellikle Aristo’yu tanıma
imkânını bulmuştur.
• İspanya, Avrupalı öğrenciler için bir cazibe
merkezi olmuştur.
• Endülüs Emevi Devleti’yle birlikte İslam mima-
risi yeni bir boyut kazanmıştır. Kurtuba Camisi,
Endülüs Emevi Devleti’nden günümüze kalan
önemli mimari eserlerdendir.
• Avrupa’ya kâğıt üretimi için palamut ve hurma
ağaçlarından katran elde edilmesini öğretenler
de yine Endülüslü Müslümanlar olmuştur.
KRİTİK BİLGİ KRİTİK BİLGİ
Suyun buharlaşarak azalmasını önlemek için yer altından Pirinç, şeker kamışı ve pamuğu İspanya’ya ve dolayısıyla
kanallarla naklini İspanya’da ilk defa Müslümanlar uygu- diğer Avrupa ülkelerine ilk tanıtanlar Endülüs Müslüman-
lamıştır. larıdır.
36 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - TYT-AYT
