Page 38 - Konu Özetleri TYT Türkçe

TÜRKÇETÜRKÇE

KONU SES BİLGİSİ 2
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

SES BİLGİSİ 2

Ünsüz Harfler
Ses yolunda bir engele çarparak çıkan seslere ünsüz denir. Türkçede “b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z” ünsüzleri yumuşak;
“ç, f, h, k, p, s, ş, t” ünsüzleri ise sert ünsüzlerdir.

Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları

Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi) Ünsüz Yumuşaması (Ünsüz Değişimi)
Türkçede ‘‘ç, f, h, k, p, s, ş, t’’ sert ünsüzleri ile biten Türkçede ‘‘p, ç, t, k’’ sert ünsüzleri ile biten sözcüklere ünlü
sözcüklere ‘‘c, d, g’’ ünsüzleri ile başlayan bir ek getirilirse ile başlayan ekler geldiğinde bu ünsüzler yumuşayarak
‘‘c, d, g’’ ünsüzleri sertleşir ve ‘‘ç, t, k’’ ünsüzlerine dönüşür. ‘‘b, c, d, g, ğ’’ olur.
saf-ca > safça sarkaç-a > sarkaca
şaş-gın > şaşkın çok-ul > çoğul
seç-di > seçti dert-i > derdi
kalp-im > kalbim

Ünsüz Türemesi Ünsüz Düşmesi
Arapçadan dilimize giren tek heceli bazı sözcükler, ünlüyle Bazı sözcükler ek aldığında ünsüz düşmesi görülebilir.
başlayan ek aldıklarında veya yardımcı fiille birleştiğinde
ünsüz türeyebilir.
minik-cik > minicik
sır-ımız > sırrımız
sağlık-cak > sağlıcak
zan+etmek > zannetmek
alçak-l- > alçalmak
hal+olmak > hallolmak
ad-daş > adaş

Kaynaştırma Ünsüzleri "n-m" Değişimi
Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana bulunmaz. Ünlü ile Türkçede “b”den önce “n” bulunmaz, “b” sesi kendinden
biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan ekler gelecek olursa önce gelen “n”leri “m”ye çevirir.
araya ‘‘y, ş, s, n’’ kaynaştırma ünsüzlerinden biri girer. tenbel > tembel
kimse-y-e saklanbaç > saklambaç
altı-ş-ar
pencere-n-in
kapı-s-ı

38 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRKÇE - TYT