Page 39 - Ortaöğretime Uyum Programı

boyu sürecek olan bu hastalığa sahip çocuk- birçok hastalığın belirtisi olabilir. Ülkemizde
ların “gluten” içeren besinleri tüketmemesi ishal özellikle yaz aylarında çocukların en
sağlanmalıdır. önemli sağlık sorunlarındandır. İshalin yaz
aylarında daha sık görülmesinin nedeni,
3.5. Demir Yetersizliği Anemisi besin ve içeceklerin daha kolay bozulmasıdır.

Çocuklarda kansızlık (anemi) nedenleri İshalde, vücuttan su ve elektrolit kaybı
arasında demir yetersizliği başta gelir. yanında besinlerin emilimi de engellenir.
Kanda oksijen taşıyıcı hemoglobinin yapımı İshalli bireylerin beslenmesinde temel ilke
için gerekli olan demir, besinlerle yeterince su ve elektrolit kaybını karşılamak, yeterli
alınmadığı, vücut tarafından emilemediği, ve dengeli beslenmeyi sağlamaktır. Çok ağır
kan kaybı olduğu veya demir ihtiyacı arttığı olmayan durumlarda, tuzlu yağsız ayran,
durumlarda, “demir yetersizliği anemisi” çay, kabuğu soyulmuş ekşi elma ve şeftali
gelişebilir. Bebekler, okul çağı çocukları ve verilebilir. İshal yavaşlayınca az yağlı yoğurt
ergenlik dönemindeki kızlar demir eksikliği diyete eklenebilir. Ayrıca yoğurt, pirinç lapası
anemisi bakımından risk altındadır. Demir veya patates ezmesi verilebilir. Posalı ve çok
yetersizliği anemisinde büyüme ve gelişme yağlı besinlerden sakınılmalıdır. Ağır ishal
geriliği, huzursuzluk, baş dönmesi, baş ağrı- durumlarında en yakın sağlık kuruluşuna
sı, uykusuzluk, kaşık tırnak, kas işlevlerinde başvurulması gerekir.
azalma görülür. Ayrıca enfeksiyonlara karşı
bağışıklık da azalır. Dışkılamanın sıklığı ve hacmi bireyden bireye
değişmekle birlikte, dışkılamanın gecikmesi
En önemli demir kaynakları; kırmızı etler, veya dışkının sert, kuru ve dışkılamanın zor
tavuk eti, yumurta, kuru baklagiller, pekmez, olması ise kabızlık olarak kabul edilmektedir.
kuru meyveler (kuru üzüm, kuru kayısı vb) ve Kabızlık durumunda diyet sulu ve posalı
yeşil yapraklı sebzelerdir. C vitamini, demirin olmalıdır. Sabah kahvaltısından önce erik
emilimini artırır. Bu nedenle özellikle demir- veya kayısı marmelatından bir kaşık alınarak
den zengin hayvansal kaynaklı besinlerin C üzerine su içilmesi ve biraz fiziksel aktivite
vitamini kaynakları (sebze ve meyveler) ile yapılması bağırsak hareketlerini arttırır. Yine
tüketilmesi gerekir (örneğin; yumurtayı por- erik ve kayısı kompostoları, kurubaklagil
takal suyu veya domatesle, köfteleri yeşil sa- yemekleri, tam buğday unundan yapılmış
lata ile tüketmek gibi). Demir içeriği yüksek ekmek ve tahıl ürünleri, bol sebze ve meyve
besinlerle birlikte çay, kahve gibi içeceklerin kabızlığı olan bireylerin diyetinde daha fazla
tüketimi demir emilimini azaltmaktadır. Bu yer almalıdır. Sıvı tüketimi arttırılmalı, günde
içecekler yemeklerden en az 45-60 dakika en az 2 litre su tüketilmelidir.
sonra tüketilmelidir.
3.7 İyot Yetersizliği Hastalıkları
3.6 Sindirim Sistemi Hastalıkları (İshal
ve Kabızlık) Yetersiz iyot alımında, vücutta iyot yeter-
sizliği hastalıkları adı verilen birçok sağlık
İshal (diyare), çeşitli nedenlerden dolayı dışkı sorunu ortaya çıkmaktadır. İyot yetersizliği,
miktarının fazlalaşması ile günlük dışkı sa- bebek ve çocuklarda büyüme geriliği, zeka
yısının artması ve dışkı kıvamının bozularak geriliği, sağırlık, cücelik, guatr, tiroid bezinin
yumuşak, sıvı bir görünüm almasıdır. İshal çalışmaması (hipotiroidi) ve bebek ölümlerin-

39 39