Page 10 - Finansal Okuryazarlık

FİNANSAL
OKURYAZARLIK

BANKA
Banka kavramı hukuk sözlüğünde "Banka; mevduat veya başka yol-
larla tasarruf sahiplerinden topladığı veya elde ettiği sair fonları,
kendi hesabına ödünç verme, iskonto etme gibi yollarla kullanmayı
faaliyet konusu yapan, mevzuatın aradığı şartlara göre kurulan fi-
nans kurumudur." Bankalar yasasına ve diğer yasalara uygun olarak
kurulan kurumlara banka denilmektedir. Banka TDK sözlüğünde ise
"Faizle para alıp veren, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasa-
larında para, değerli belge, eşya saklayan ve ticaret, sanayi, ekonomi
alanlarında çeşitli etkinliklerde bulunan kuruluş, bankacılık işleminin
yapıldığı yapı" olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde temel finans
işlemlerinden çeşitli ödemelere kadar birçok işlem bankalarda yapı- Görsel 1.2: Banka ve bankacılık işlemleri
labilmektedir. Bu işlemlerden bazıları aşağıda verilmiştir.
• Havale işlemleri
• Nakit işlemler

• Faiz ve kredi işlemleri
• Döviz alış/satış işlemleri
• Ödemeler (fatura, vergi, sigorta vb.)

MEVDUAT
Belli bir süre sonunda veya istenildiğinde çekilmek üzere bankalara faizle yatırılan paradır. Bankalara gerçek ve
tüzel kişilerin faiz geliri elde etmek amacıyla, istenildiği anda veya belirli bir süre sonunda ya da belli bir ihbar
süresine uyarak, geri almak üzere yatırdıkları paralara mevduat denir. Banka sistemlerinde bu para için mevdu-
at hesapları bulunmaktadır. Mevduat hesapları bankaya faiz değerleri karşılığında bir süreliğine belli koşullar
ve şartlar dahilinde paranın yatırıldığı bir hesap türüdür.

KREDİ
TDK sözlüğünde "Borç ödemede güvenilir olma durumu, ödünç alınan veya verilen mal, para" olarak ifade
edilmektedir. Kredi, bankanın nakdi kaynaklarını belirli bir bedel karşılığında talepte bulunan kişilere kullandır-
masıdır. Yani genel olarak bankanın faiz veya faiz ile birlikte komisyon ücreti karşılığında ödünç olarak kişilere
verdiği paradır.

KREDİ KARTI
Kredi kartı modern ve pratik bir ödeme aracıdır. Aynı zamanda kısa vâdeli fâizsiz kredi sağlayan bir finans aracı-
dır. Başka bir ifadeyle kart sahibine açılmış belli bir limiti olan potansiyel bir kredidir. Bankadan kredi kartı alan
kişi, bu kartı kullanmak suretiyle banka tarafından kendisine takdir edilmiş limit kadar bir ay süreyle alışveriş
yapar; mal ya da hizmet satın aldığı iş yerlerine para ödemez, bunun yerine kredi kartıyla ödeme yapar ve he-
sap kesim tarihinden itibaren toplam borcuna fâiz ya da kâr adı altında eklenen hiçbir fazla ücret ödemeden
on gün içinde veya ceza olarak faiz ödeyerek taksitlendirme yoluyla borcunu kartını aldığı bankaya öder. Kredi
kartı kişilere fiziksel para kullanmadan alışveriş yapma imkânı sağlamaktadır.

TAHVİL VE BONO
Tahviller, devletin veya özel şirketlerin ödünç para almak için çıkardığı borçlanma araçlarıdır. Tahvil, devlet ya
da özel şirketler tarafından borç alıp sermaye olarak kullanmak amacıyla seri halde eşit değerlerde ve aynı
ibareli olarak çıkarılan ve tahvil sahibine faiz getirisi sunan borçlanma senetleridir. Yani bir tasarruf aracı olarak
karşımıza çıkmaktadır. Eğer tasarruflar en geç bir yıl içinde geri alınmak üzere ödünç verilmişse adı bono, bir
yıldan daha uzun bir süre sonra geri alınmak üzere ödünç verilmişse adı tahvil olur. Aralarında sadece süre farkı
bulunmaktadır. Devletin bonolarına hazine bonosu, devletin tahvillerine ise devlet tahvili denilmektedir.

10