Page 7 - Coğrafya Sınıf İçi Değerlendirme Öğretmen Rehber Kitabı

ÖĞRETMEN REHBER KİTABI

1. GİRİŞ

Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla istendik değişimler meydana getirme sürecidir (Er-
türk, 1972). Eğitimin sınıf içinde vücut bulan hâli olan öğretme-öğrenme süreci, öğretmenlerden öğrencilere
bilgi aktarımı olarak tanımlanabilir. Öğretim, öğrencilere öğretmen tarafından belli öğretim yöntem ve teknik-
leri kullanılarak istendik bilgi ve becerilerin kazandırılması veya istenmeyen bilgi ve becerilerin değiştirilmesi
olarak tanımlanabilir (Clarke, 2012; Houston ve Thompson, 2017; Munna ve Kalam, 2021). Öğretme-öğren-
me süreci, temel olarak beş adımdan oluşmaktadır (Mehrens ve Lehmann, 1991):
• Amaçların ve öğretim hedeflerinin belirlenmesi,
• Öğretimin içeriğinin belirlenmesi,
• Uygun öğretim yönteminin belirlenmesi,
• Öğretimin gerçekleştirilmesi,

• Sonuçların ölçülmesi ve geri bildirim sunulması.
Beşinci adım olan ölçme ve değerlendirme bir sistemin sağlıklı bir biçimde işleyip işlemediğine ilişkin fikir
sahibi olmamızı sağlar. Çünkü ölçme ve değerlendirmenin temel amacı, bir şeyin niteliği veya değeri hak-
kında yargıda bulunmaktır. Bu amaç gerçekleştirilirken tanımlamaya çalıştığımız şey yalnızca öğrencilerin
neler yapabildikleri değildir. Değerlendirmenin amacı bunun ötesine geçmekte ve değerlendirme yoluyla
“Öğrencilerin başarı düzeyi nasıldır?, Performansları nasıldır?, Öğrenciler yeterince öğrenmişler midir?,
Ortaya koydukları çalışmalar ve ürünler yeterince iyi midir?” sorularına cevap verilmeye çalışılmaktadır.
Çünkü değerlendirme, bir “karar verme süreci” olmakla birlikte değerlendirmenin tek bir yargıya indirgenme-
si değerlendirme sürecini sığ bir hâle getirmektedir (CERI, 2008; Clarke, 2012; Ebel ve Frisbie, 1991). So-
nuç olarak ölçme ve değerlendirme, veri toplama ve karar verme süreçlerini içine almaktadır. Clarke
(2012) ölçme ve değerlendirme türlerini Tablo 1’deki gibi sınıflandırmıştır.

Tablo 1. Ölçme ve Değerlendirme Türleri

Geniş ölçekli değerlendirme
Sınıf içi Seçme amaçlı
Ulusal izleme ve Uluslararası izleme ve
değerlendirme merkezi sınavlar
değerlendirme değerlendirme
Belli bir eğitim kade-
Belli sınıf ve yaş düzey- Belli sınıf ve yaş düzey-
mesinden bir başkası-
Sınıf içi öğretime anlık geri lerinde eğitim sisteminin lerinde eğitim sistemleri-
Amaç na geçecek öğrenci-
bildirim sağlamak bütününe, izleme amacıyla ne ilişkin karşılaştırmalı
leri seçmek veya iş
geri bildirim sağlamak geri bildirim sağlamak
gücüne yerleştirmek
Her 3-5 yıl gibi düzenli Her 3-5 yıl gibi düzenli Yıllık veya yılda birkaç
Sıklık Günlük
aralıklarla aralıklarla kez
Belli bir sınıf ya da yaş Belli bir sınıf ya da yaş
Sınava girebilecek
Değerlendirilen grup Bütün öğrenciler düzeyinde belirlenen düzeyinde belirlenen
bütün öğrenciler
örneklem örneklem
Gözlemden, kâğıt-kalem Genellikle çoktan Genellikle çoktan seç-
Genellikle çoktan seçmeli
Format testlerine kadar değiş- seçmeli ve kısa cevaplı meli ve kompozisyon
ve kısa cevaplı sorular
mekte sorular tipi sorular
Müfredatın Bütün konu alanları Genellikle birkaç konu Genellikle bir veya iki Temel konu alanlarını
kapsamı alanıyla sınırlı konu alanıyla sınırlı kapsar.
Öğrencilerden başka Evet ancak öğretim süre-
Genellikle evet Evet Nadiren
veriler toplanıyor mu? cinin bir bölümü olarak
Genellikle istatistiksel Basitten karmaşık tek-
Genellikle basit ve Basitten karmaşık teknikle-
Puanlama olarak karmaşık teknikler niklere kadar çeşitlilik
informel re kadar çeşitlilik gösterir.
kullanılır. gösterir.

7