Page 128 - Tarih Sınıf İçi Değerlendirme Öğretmen Rehber Kitabı

TARİH SINIF İÇİ DEĞERLENDİRME

SINIF İÇİ DEĞERLENDİRME ÖRNEĞİ 4

✓ Tımar sisteminin bozulmasının Celali İsyanları üzerindeki etkisi nedir?
✓ Mukataa (iltizam) uygulamasının yaygınlaşmasının tımar sisteminin bozulmasında ve Celali isyanla-
rının çıkmasındaki etkisi nedir?
✓ Para politikasında değişikliğe gidilmesinin (tağşiş uygulamasının) isyanlar üzerindeki etkisi nedir?
✓ Sayıları gittikçe artan devşirmelere tımar verilmesinin isyanlar üzerindeki etkisi nedir?
✓ Fetihlerin durması, İran ve Avusturya ile uzun süreli savaşların yaşanması Celali İsyanlarını nasıl
etkilemiştir?
✓ Vergi oranlarının gittikçe artmasının, rüşvet ve iltimasın yaygınlaşmasının isyanlar üzerindeki etkisi
nedir?
✓ Nüfus artışının yaşanması isyanları nasıl etkilemiştir?
➢ Yavuz Dönemi’nde görülen Bozoklu Celal, Kanuni Devri’nde görülen Baba Zünnun, Kalenderoğlu gibi
isyanlar hakkında kısaca bilgi verilmeli; bunların 17.yüzyıldaki Celali isyanlarıyla benzerlikleri ve farklılıkları
kısaca açıklanmalıdır.
➢ 1695’ten itibaren başlayan ve 17.yy. boyunca devam eden belli başlı Celali isyanlarının (Karayazıcı
Abdülhalim, Deli Hasan, Tavil Ahmed, Kalenderoğlu Mehmed, Canbolatoğlu Ali Paşa ve Abaza Paşa İsyanları
gibi) hikâyesi araştırılmalıdır.
➢ Celali İsyanlarıyla Osmanlı Devleti’nin mücadele yöntemleri ortaya konmalıdır. Bu amaçla;
✓ Kuyucu Murat Paşa ve Köprülü Mehmet Paşa’nın isyanları bastırma yöntemleri incelenmelidir.
✓ İsyanların bastırılmasında şiddet unsurunun benimsenmesinin halk üzerindeki etkisi üzerinde durul-
malıdır.
✓ İsyancıları sindirmek maksadıyla bazılarına makam verilmesinin isyanlar üzerindeki etkisi incelenme-
lidir.
➢ Celali isyanlarının sonuçları üzerinde durulmalıdır. Bu amaçla isyanların;
✓ Askeri yapı üzerindeki etkisi,
✓ Halkın devlete bakış açısı üzerindeki etkisi,
✓ Islahatlar üzerindeki etkisi,
✓ İran ve Avusturya savaşları başta olmak üzere Osmanlı dış politikası üzerindeki etkisi,
✓ Anadolu’nun sosyal ve ekonomik yapısına etkisi üzerinde durulmalı; “Çiftbozan”, “Büyük Kaçgun”
kavramlarına açıklama getirilmelidir.

• Üçüncü bölümde Suhte İsyanları araştırılmalıdır. Bunun için aşağıdaki sıra takip edilmelidir:
➢ Öncelikle suhte ya da softa nedir, sorusuna yanıt aranmalıdır.
➢ Osmanlı medrese sistemi hakkında araştırma yapılmalıdır.
➢ Medrese sisteminin zamanla bozulmasında;
✓ İşsizliğin artmasıyla medreseye olan ilginin artması,
✓ Beşik ulemalığının yaygınlaşması,
✓ Vakıf sisteminin medrese üzerindeki etkisi incelenmelidir.
➢ Suhte Ayaklanmalarının gelişimi ve Celalilerle ilişkileri üzerinde durulmalıdır.
➢ Sonuç kısmında Suhte Ayaklanmalarının Osmanlı eğitim sistemine, sosyal ve ekonomik yaşantısına etkisi
ortaya konmalıdır.
• Son olarak İstanbul, Celali, Suhte Ayaklanmalarının sebep ve sonuçlarını,birbiriyle olan bağlantılarını gösteren
kavram haritası oluşturulması ve bunun görsellerle desteklenerek poster şeklinde sunulması beklenmektedir.

128