Page 5 - Sosyal Bilimlerde Araştırma Rehberi

GİRİŞ

Günümüzün ön plana çıkan en önemli becerilerden biri bireylerin ihtiyaç duyduğu bilgi kaynaklarına
erişmesini, bunları analiz etmesini ve ihtiyaç duyduğu bilgiyi işleyerek kullanabilir hale getirmesini
amaçlayan araştırma becerisidir. Bu nedenle öğrencilerimizin bu beceriye sahip bireyler olarak ye-
tişmesi, araştırma sürecinde neyi, nerede, nasıl bulabileceğini bilmesi ve elde ettiği bulguyu doğru
bir şekilde kullanabilmesi çağın gereğidir. Öğrencilerin bu becerilerini geliştirebilmeleri için merak
ettikleri bir konuda bilimsel metodolojiyi kullanarak araştırma yapabilmeleri, elde ettikleri verileri
analiz ederek etkin bir şekilde kullanabilmeleri önemlidir. Bunun için öğrencilerin teşvik edilmesi
ve onlara yol gösterilmesi gerekmektedir. Sosyal bilimlerde araştırma yöntem ve tekniklerine ilişkin
alan yazında faydalanılabilecek çok sayıda kaynak bulunmakla birlikte bu rehberin hazırlanmasın-
daki temel amaç mevcut kaynakların olabildiğince sadeleştirilerek öğrencilerin seviyesine uygun
hale getirilmesidir.

Rehber beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırma sürecinin sonunda öğrencilerin
sergilemesi beklenen davranışların yer aldığı sosyal bilimlerde araştırma çıktıları, araştırma konula-
rının belirlenmesinde dikkate alınması gereken rehber ilkeler ve planlama sürecinde öğretmenlerin
faydalanabileceği rehber sorulara yer verilmiştir. İkinci bölümde sosyal bilimlerde araştırma süreci
sistematik bir yapı içinde baştan sona örneklerle anlatılmıştır. Üçüncü bölümde araştırma raporu-
nun yapısı ve içeriği açıklanmıştır. Dördüncü bölümde bilimsel araştırma etiği ile bilimsel araştırma
etiğine aykırı bazı eylemlere yer verilmiştir. Beşinci bölümde öğrencilerin yaptıkları araştırmanın
sonuçlarını çeşitli platformlarda sunarken yararlanabilecekleri anahtar bilgilere yer verilmiştir. Ekler
bölümünde ise bir saha araştırması örneği, değerlendirmede kullanılabilecek formlar ve öğrencilerin
araştırma yaparlarken yararlanabilecekleri kaynaklara ilişkin linklerin listesi verilmiştir.
Araştırma konuları belirlenirken önceliğin yerel problemlere verilmesini öneriyoruz. Böylece öğrencilerin
edindikleri bilgiler ile günlük yaşam bağının kurulması kolaylaşacak, yaşadıkları bölgenin problemlerine
yönelik bilgi, bilinç ve duyarlılık geliştirmeleri sağlanacaktır. Bu aşamada okul aracılığıyla bölgedeki
üniversitelerin ilgili bölümleriyle iş birliği yapılması, akademik danışmanlık alınması araştırmanın teorik
çerçeveye uygun ilerlemesini destekleyecektir. Bu yaklaşım aynı zamanda kariyer planlaması sürecinde
öğrenciler için yol gösterici de olacaktır.

Ayrıca öğrencilerin yaptıkları araştırmalarla ulusal ve uluslararası kongre ve projelere katılmaları teşvik
edilmelidir. Bunun için Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan aşağıda karekodu verilen
Ulusal ve Uluslararası Proje Hazırlama Öğretmen Rehber Kitabı’ndan faydalanabilirsiniz.

Ulusal ve Uluslararası Proje Hazırlama Öğretmen
Rehber Kitabı

5