Page 55 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

3.2. ESKİ TÜRKLERDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 3.2.1. Eski Türklerde Beden Eğitimi ve Sporun Yeri ve Önemi

İnsan topluluklarını millet yapan kültür unsurlarından biri de spordur. Spor, kişisel olduğu kadar Hunlarda Spor
sosyal bir olaydır. Türk milletinin sosyal tarihi içinde önemli bir yer tutan spor tarihinin çağlar içindeki Hunlar, MÖ 200’lü yılların başında tarih sahnesine çıkmıştır. Attan her türlü yararlanmayı bilmiş-
akışında Türklerin yaşadıkları bölgeler, meydana getirdikleri spor olaylarında çok etkili olmuştur. ler ve at, tüm hayatlarında vazgeçemeyecekleri bir varlık olmuştur.
Türkler, tarih boyunca sportmen bir millet olarak görülmüştür. Bugün hâlâ dünya milletlerinde Hunlar, günlerinin büyük bir kısmını at üzerinde geçirirlerdi. At üzerinde alışveriş yaparlar, ye-
dilden dile dolaşan “Türk gibi kuvvetli” sözü, bu görüşün kelimelere dökülmüş hâlidir. meklerini dahi at üzerinde yerlerdi. Hunların at üzerinde kullandıkları en önemli araçlardan biri de oktu.
Günümüze ulaşabilmiş en eski Türk destanlarından biri olan Oğuz Kağan Destanı’nda doğaya ve Çocuklar, okçuluk eğitimine yedi, sekiz yaşlarında başlar on, on iki sene boyunca sürekli atış talimleri
dünyaya egemen olma amacındaki kahramanın coğrafi koşullara, hayvanlara ve insanlara karşı verdiği yapar, küçük yaşlardan itibaren ata biner gibi koyunlara binerlerdi. Fare, gelincik, kuş, tilki ve tavşanlara
mücadelede avcılık, dağcılık, binicilik, okçuluk, güreş gibi sporlar olağan mücadeleler ve bir yaşam biçimi ok atarak bu talimlerin sonucunda at binme konusunda oldukça uzmanlaşırlardı.
olarak gösterilmektedir. Göçebe ve savaşçı insanlar arasındaki bu mücadeleye dayanarak gücü olmayan- Hun askerleri çeşitli oklara sahip, zırhla donatılmış askerlerdi. Savaşlarda daha başarılı olabilmek
lardan hiç söz edilmez. Destanlar, mücadelede yılmayacak kahramanların hikâyeleridir (Görsel 3.4). amacıyla sürekli savaş talimleri yaparlar ve bedensel güçlerinin gelişmesi için çalışırlardı. Bunu sağlaya-
Türkler, beden ve akıl güçlerini bir arada kullanarak imparatorluklar ve devletler kurmuşlardır. bilmek amacıyla besleyici yiyecekler tüketirler ve bunun için de sürekli bir şekilde avlanmak zorunda
Düşmana karşı kin duymayan, savaşta bile insani bir tavır takınan Türkler, sporu savaş hâline getirenler- kalırlardı. Gerek beslenme gerek spor amacıyla (savaşa hazırlık) düzenlenen avlar, on binlerce askerin
den çok farklıdır. Onlarda savaş bile spordur. Barışı amaçlayan spor ve olimpiyat ruhu, Türklerde çağlar- katılımıyla toplu bir şekilde gerçekleştirilirdi. Hatta Çin kaynaklarından edinilen bilgilere göre Hunların
dan beri süregelen bir davranış biçimidir. düzenlemiş olduğu bir sürek avına yüz bin süvari katılmıştır. Bu da Hunların o dönemde biniciliğe ve
avcılığa ne kadar önem verdiklerinin bir göstergesidir (Görsel 3.5).

Görsel 3.4: Eski Türklerde savaş Görsel 3.5: Binicilik
1. ETKİNLİK Hunlarda diğer Türk kavimlerinde pek rastlanmayan kayak sporu da görülmektedir. Soğuk kış
şartlarında hayatta kalabilme mücadelesindeki Töleş kabilesi halkının bedenlerinin dizden aşağıda kalan
ESKİ TÜRKLER VE SPOR
kısımlarına özel bir araç takıp kaydıkları ve hayvanlarını bu şekilde otlattıkları bilinmektedir. Bu durumun
Eski Türklerin spor yapma amaçları neler olabilir? Aşağıya yazarak arkadaşlarınızla tartışınız. bir sonucu olarak ilkel de olsa kayak sporunun doğrudan bedeni geliştirme amaçlı olmasa da Hun Türkleri
tarafından yapıldığı görülmektedir.
......................................................................................................................................................................................... Hunlar, düzenledikleri şölenlerde becerilerini gösterebilmek için güreş tutmak ve ok atmak su-
.......................................................................................................................................................................................................... retiyle de bedenlerini güçlendirirlerdi. Cenaze törenlerinde kötü ruhları uzaklaştırmak için topluca dans
.......................................................................................................................................................................................................... ederler, ağırlık kaldırıp atarlar, gürz ve topuz savururlar, kılıç kullanırlardı.
.......................................................................................................................................................................................................... Hunlarda kadınların da bedensel faaliyetlere katılması, diğer Türk toplumlarında olduğu gibi ol-
.......................................................................................................................................................................................................... dukça yaygındı. Hun kadınları da tıpkı erkekleri gibi ata binmiş, ok atmış ve güreşmiş böylece hem be-
.......................................................................................................................................................................................................... denlerini geliştirmeye hem de daha sağlıklı olmaya önem vermişlerdir. Hunların nisan ve mayıs aylarında
kutladıkları bahar bayramlarında at yarışlarına ve avcılık müsabakalarına yer verdikleri ve bu yarışmaların
da hem kadınlar hem de erkekler tarafından oldukça sevilen ve ilgi gören etkinlikler olduğu bilinmektedir.

52 TÜRK TARİHİNDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TÜRK TARİHİNDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 53