Page 40 - RİTİM EĞİTİMİ VE HALK DANSLARI 11

Teke yöresi halk dansları da Akdeniz ile Ege’nin güney bölümlerinde görülmektedir. Adını coğrafi
şartlar ve sosyokültürel yaşamdan almıştır. Eşlik çalgıları arasında bağlama, cura bağlama, kabak kemane,
kaval, sipsi, def ve el davulu vardır. Görüldüğü başlıca iller Burdur, Antalya, İçel, Isparta, Muğla (Fethiye) ve
Afyon’dur.
Bu bölgede aynı zamanda özellikle Teke Türkmenlerinde görülen karakteristik danslardan biri
‘‘mengiler’’dir. Mengi, toplu ve kaşıklı hâlde oynanan danslara verilen genel addır. Eşlik çalgıları sipsi, ka-
val, cura bağlama, bağlama, kabak kemane, def, el davulu ve benzerleridir. Görüldüğü başlıca iller Burdur,
Isparta ve Antalya’dır.
Bengiler de Batı Anadolu’da oynanan ritmik ve hareketli dans türüdür. Klarnet, davul, zurna, darbu-
ka eşlik sazlarından bazılarıdır. Görüldüğü başlıca iller, Balıkesir ve Manisa’dır.
İç Anadolu: Kaşıklı danslar bu bölgenin karakteristik dans çeşididir. Başlıca eşlik çalgıları; klarnet,
bağlama, cura bağlama, darbuka, def, el davulu ve kaşıktır. Kaşıklı dansların çoğu sözlü ve eşlikli danslar-
dır. Görüldüğü başlıca iller; Afyon, Eskişehir, Kütahya’dır.
Marmara: Karşılamalar bu bölgenin büyük bir bölümünde görülmektedir. En önemli özelliği karşı-
lıklı dans edilmesidir. Eşlik çalgıları kaba zurna, klarnet, davul, keman, cümbüş, ut, darbuka ve benzerleri-
dir. Görüldüğü illerden bazıları Edirne, Kırklareli, İstanbul, Tekirdağ ve Çorlu’dur.
Hora türü halk dansları da Trakya’da görülen dans türlerinden biridir. Ancak karşılamadan farkı; ho-
raların bar ve halaylar gibi el ele ya da kol kola, disiplinli bir şekilde ve genellikle dizi şeklinde oynanmasıdır.
Görüldüğü başlıca iller Edirne, Kırklareli, Tekirdağ ve Çanakkale’dir.
Çanakkale’de aynı zamanda “bengi” türü halk danslarına da rastlanmaktadır.
Bursa Uludağ çevresinde ve Balıkesir’de görülen, karşılıklı iki kişinin oynadığı bir dans türü olan
“güvende”nin başlıca eşlik sazları ise klarnet ve davuldur.

BİLGİ NOTU İç Anadolu'da özellikle Ankara ve çevresinde özel bir karaktere sahip olan
‘‘Seymen’’ danslarına da rastlanmaktadır. Bu danslar ‘‘efe’’, ‘‘yiğit’’ anlamına gelen
‘‘Seymen’’ kelimesinden etkilenmiştir. Seymen danslarının başlıca eşlik çalgıları bağla-
ma, darbuka, kaşıktır.
Ayrıca ‘‘çiftetelli’’ adı altında Türkiye’nin hemen her yerinde görülen halk dansı,
en bilindik çeşidi ile Akdeniz’de Adana'da görülmektedir. Çiftetelli danslarının ana eşlik
sazları olarak bağlama, zilli def, davul, zurna, darbuka, klarnet ve keman sayılabilmek-
tedir.
Türkiye’nin hemen hemen her yerinde Alevi-Bektaşi topluluklarında görülen
‘‘semah/samah’’ da özel ayin ve törenlerde yaygın olarak görülen bir kültürel zengin-
liktir. Dans kültürümüzün çeşitliliği olarak da sayılabilmektedir (Görsel 2.16). Bu dans-
larda kullanılan çalgılar ise bağlama ailesinden çeşitli türlerdir. Semahlarda vurmalı
sazlar kullanılmamaktadır.

2. ÜNİTE Seymen gösterisi Görsel 2.16: Türk halk dansları (Samah)

38