Page 133 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

TOPLUM VE TEMEL SOSYAL KURUMLAR ÜNİTE 11

11.3. SOSYAL KURUM KAVRAMI VE TEMEL SOSYAL KURUMLAR

1. Sosyal Kurum

Toplumda kabul edilen ve devamlılık gösteren belirli davranışlar örgütlendiğinde kurumlaşmak-
tadır. Kurum, toplumun yapısı ve temel değerlerinin korunması bakımından zorunlu sayılan
nispeten sürekli kurallar topluluğudur. Kurumlar ayırıcı özellikleriyle bireylerin toplumsal dav-
ranışlarını kolaylaştırır ve basitleştirir. Bireylerin birbirlerinden neler beklediklerini tayin ederek
davranışlar arasındaki uyumu, eşgüdümü ve toplumsal denetimi sağlar. Kurumlar toplumda bir
güvenlik ve denge aracı görevi yerine getirir. Özellikle bireylerin keyfi ve başkaları için tehlikeli
olabilecek davranışlarını frenler.

Sosyal kurumlar bireylerin ihtiyaçları için oluşmuş yapılardır. Sosyal kurum, sosyal yapıyı düzen-
leyen temel kurallar ve olgular topluluğu olarak ifade edilir. Toplumda her bireyin en az bir kurum-
la yolu kesişmektedir. Aile, eğitim alınan okul ve tutulan kulüp birer sosyal kurum örneğidir.

Sosyal kurumlar, toplumun büyük bir kesimi tarafından kabul edilen, benimsenen kurallar ve ol-
gular bütünü olarak toplumun devamlılığına katkı sağlar. Spor da bazı gereksinimleri giderici bir
yapıya sahip olduğu için sosyal kurumlar içinde önemli bir yer tutar. Spor, kurumları birleştirici
ve bütünleştirici özelliğiyle kurumlar arası etkileşimleri hızlandırır.
2. Temel Sosyal Kurumlar
Toplumsal kurumlar ait olunan toplum kültürünün aktarılmasında sorumlu ve önemli örgütlen-
miş yapılardır. Herbiri insanların temel gereksinimlerini karşılamaya yönelik bir amaç güder. Bu
anlamda kurumlar birbirleriyle de karşılıklı ilişki içindedir. Örneğin çocuğunun eğitimi zamanla
aileyle eğitim kurumu arasında paylaşılır.
Toplumdaki kurumlar arası
ilişkiler bir araba tekerleğine
benzetilebilir. Merkezde yer
alan ve bireyin karşılaştığı ilk
kurum olan aile bu tekerleğin
b c göbeğidir. Tekerleğin parmak-
lıkları eğitim, din, siyaset ve
a ekonomi alanlarındaki kurum-
lardır. Kurumların çevresinde
ise toplum yer alır.
Sosyal kurum bir anlamda sos-
yal grup içinde ilişkiler sistemi-
nin kurallaşmış şeklidir. Örne-
ç d e ğin aile bir kurum; anne, baba

ve çocuklar bir gruptur. Spor
Görsel 11.1: Bazı temel sosyal kurumlar
a) Aile b) Eğitim c) Ekonomi bir kurum, spor kulüpleri birer
ç) Din d) Hukuk e) Sağlık gruptur.
Gereklilik, genellik ve önem kriterlerine bağlı olarak toplumun gereksinimlerini karşılayan, bi-
reyin ve toplumun iyiliği açısından var olan kurumlar içerisinde aile, eğitim, ekonomi, din, spor,
siyaset, sağlık, hukuk vb. alanları ilgilendiren kurumlar vardır (Görsel 11.1).

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 131