Page 188 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

ÜNİTE 17 ÜNİTE 17 SERBEST ZAMAN VE SPOR

HAZIRLIK SORULARI

1. Serbest zaman deyince aklınıza ne geliyor? Serbest zamanınızı nasıl değerlendiriyorsunuz?
2. Serbest zamanda gerçekleştirilen etkinliklerin topluma olan etkileri neler olabilir?
3. Serbest zamanın değerlendirilmesinde spor neden çok tercih edilmektedir? Tartışınız.

ÜNİTE 17 On dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren endüstrileşmenin hızlı gelişimine bağlı olarak
OKUMA METNİ

üretim hızla arttı. Bu durum toplumun geniş bir kesiminin büyük şehirlere ve kentlere ta-
şınmasına neden olmuştur. Teknolojik gelişmeler, insan yaşamında hem çalışma sürelerinin
kısalmasını hem de yaşam standartlarının iyileşmesini sağlamıştır. Fakat hızla gelişen dünya
şartlarında insanlar pasif ve monoton yaşamlarının dışında kendilerine özel bir zaman di-
limine ihtiyaç duymaya başlamıştır. Bu ihtiyaç insanlara serbest zaman kavramını hatırlat-
mıştır.
Özü özgür zaman, deneyimlerinde özgür olmak anlamına gelen boş zaman yerine serbest
zaman kullanımı daha çok önerilmektedir. Serbest zaman bugünkü anlamıyla 19. yy. sonla-
rında kullanılmaya başlanmıştır.
SERBEST Serbest zamanın ilk modern tanımlarından biri Veblen (1899) tarafından yapılmıştır. Veblen

serbest zamanı, zamanın üretim olmadan tüketilmesi olarak tanımlar. Bu tanımı yaparken
ZAMAN Veblen’in üzerinde durduğu nokta, işten ve diğer zorunlu faaliyetlerden farklı olarak serbest
zamanın her hangi bir gelir sağlamamasıdır. Sosyolog Joffre Dumazedier (Cofri Dumazdiye),

VE serbest zaman etkinliklerini kişinin ailevi, toplumsal ve çalışma koşullarındaki zorunluluklar
dışında rahatlamak, uzaklaşmak ya da bilgisini ve topluma katılımını artırmak için yaratıcı
kapasitesini harekete geçirdiği herhangi bir etkinlik olarak tanımlar. Kişinin işe, işle ilgili
SPOR sorumluluklarına, kendinin ve ailesinin bakımına ayırdığı zamanın dışında kalan, dolayısıyla

zorunlulukların olmadığı özgür bir zaman birimidir.

Genel olarak ele alındığında serbest zaman (leisure) çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Bi-
rincisi zaman olarak, ikincisi aktivite olarak, üçüncüsü de deneyim olarak… Zaman olarak iş
ve zorunlu aktiviteler dışında kalan özgür zaman dilimiyle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Aktivite olarak özgür zamanlarda yapılan aktiviteler, deneyim olarak ise gönüllük ve içtenlik-
le kendi isteğiyle yöneldiği aktivitelere dâhil olmasıdır.
Kavramlar Ünite Bölümleri Serbest zamanları değerlendirmenin temel amaçları; bireye sağlık, mutluluk, dinlenme, eğ-
. Serbest zaman 17.1. SERBEST ZAMAN ETKİNLİKLERİNİN lenme ve kişilik bütünlüğü kazandırmak ve böylece toplumun gelişmesine de katkıda bulun-
. Rekreasyon BİREY VE TOPLUM AÇISINDAN mak şeklinde yorumlanmıştır. Ülkemizde özellikle son yıllarda serbest zamanların kullanı-
YARARLARI mı açısından önemli gelişmeler olmaktadır. Bu bağlamda üniversitelerin beden eğitimi ve
17.2. SERBEST ZAMAN VE SPOR İLİŞKİSİ spor yüksekokullarında açılmış rekreasyon eğitimi bölümleri serbest zaman ve rekreasyon
kavramına yeni bir boyut kazandırmış, bu alanda düşünen insan sayısında belirgin bir artış
sağlanmıştır.
*Komisyon tarafından pau.edu.tr adresinden derlenmiştir.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 185 186 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ