Page 40 - SPORCU SAĞLIĞI 11

3. ÜNİTE SPORCU SAĞLIĞI

38 Çıkıklar

Hazırlık Çalışmaları
1. Spor yaralanmalarında ne gibi çıkıklar oluşabilir? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Spor yaparken yaralandığınızda çıkık olup olmadığını nasıl anlarsınız? Açıklayınız.
3. Sporcu yaralanmalarında çıkık oluşması durumunda ilk yardım nasıl yapılmalıdır?
Arkadaşlarınızla paylaşınız.

OKUMA PARÇASI

Yaklaşık dört ay önceydi. O gün önemli bir boks
müsabakam vardı. Müsabaka öncesi çok iyi ant-
renman yapamamıştım.
Maçın son rauntlarına doğru çok yorul-
muştum. Sağ yumruğumu rakibimin çenesine
doğru salladım ancak kolum boşluğa uzandı ve
omzumda bir acı hissettim. İlk müdahale yapıldı ve
omzumun çıktığı anlaşıldı. Bu nedenle karşılaşma-
ya devam edemedim.
Ertesi gün ağrım azaldı fakat ben yine de
uzman bir doktora gidip durumum hakkında bilgi
almak istedim. Gittiğim doktor iyileşmem için bir
operasyonun gerekli olduğunu ve iyileşmemin 4-5
ay kadar süreceğini söyledi. Tedavimi bitirmeden ringlere dönersem sakatlığımın kronik bir hâl alabile-
ceğini hatta spor hayatımın bitebileceğini söyledi. Ben de doktorumu dinledim tedavime başladım.
Komisyon yazarları tarafından düzenlendi.

Sportif faaliyetler sırasında sporcuların her an yaralanma riskleri vardır. Bu yaralanmalar,
zaman zaman uzun bir tedavi sürecine ve performans düşüklüğüne sebep olur. Yaşanılan yaralan-
malar, spor branşına ve çeşidine göre farklılıklar gösterir. Kişiler, günlük yaşamın olağan faaliyetle-
rinde de bu yaralanmalarla karşılaşabilir.
Eklemi meydana getiren kemiklerin eklem yüzeylerinin normal yerlerinden tamamen veya
kısmen ayrılmasıyla meydana gelen eklem yaralanmasına çıkık denir. Vücudumuzdaki tüm ek-
lemler, özel bağlar tarafından çevrelenmiştir. Bu özel bağların esnemesi ya da kopması sonucunda
eklemi oluşturan kemikler eklem yuvasından çıkabilir ve eklem kapsülü zarar görebilir.
Eklem çıkığı, spor yaralanmaları içerisinde %6 oranında görülür. Çıkmış olan kemiğin ek-
lem boşluğuna bilinçsizce yerleştirilmeye çalışılması damar ve sinir sıkışmalarına, bağların zarar
görmesine sebep olabilir. Bu yüzden yaralanan eklem bölgesi sabitlenerek uzman hekime gidilmesi
gerekir.
Vücudumuzun bütün eklemlerinde çıkık görülebilir. Eklemi destekleyen dokuların, kasların
gücü ve eklemin hareketliliği ne kadar iyi ise çıkık görülme olasılığı o kadar düşük olur. Örneğin
kalça eklemi; büyük kas grupları, tendonlar, güçlü bir eklem kapsülü ve dokularla desteklenir. Bu
bakımdan hareketli eklemlerde sıkça görülen çıkık yaralanmaları bu bölgede çok az görülür.
3.1. Çıkık Çeşitleri

Çıkıklar bilimsel literatürde travmatik, doğuştan, patolojik ve paralitik çıkık olarak dört
başlık altında ele alınır. Sporcu yaralanmalarında gerçekleşen çıkık çeşitlerinin tamamı travmatik
çıkık çeşidinde gözlemlenir. Vücudun eklem bölgelerinden birine gelen darbeler, çekmeler,
düşmeler çıkığa neden olabilir. Kemiklerin oynar yüzlerinden biri eklem boşluğunun dışına çıkabilir.
Ayrıca kırık tedavisi sürecinden sonra yapılan yanlış hareketler daha önce kırık yaşanan bölgede
çıkığa da neden olabilir.
Sporda yaşanan travmatik çıkıklar derecelerine göre 2 bölümde incelenir. Bunlar; yarı çıkık
ve tam çıkıktır.