Page 45 - SPORCU SAĞLIĞI 11

SPORCU SAĞLIĞI 3.ÜNİTE

Çıkıklar 43

3.3. Çıkıklarda İlk Yardım
Spor yaralanmalarında yaralıya doğru tespit ve
buna bağlı olarak müdahale etmek çok önemlidir. Doğru
müdahale edilmediği zaman yaralanma sonrasında
istenmeyen durumlar yaşanabilir. İlk yardımın doğru
yapılması iyileşme sürecini hızlandırır.
Çıkık yaralanmalarında ilk yardım basamaklaması
olarak PRİCE yöntemi uygulanır. PRİCE; protect (koruma),
rest (dinlenme ), ıce (soğuk uygulama), compresyon (bas-
kı uygulama), elevasyon (kalp seviyesi üstünde tutma)
kelimelerinin baş harfleri kullanılarak oluşturulmuş bir
kelimedir. Görsel 3.12: Dinlenme

Protect (koruma): Sporcunun yaralanan bölgesinin
daha ileri seviyeye gitmemesi için yapılan aktivitenin
hemen sonlandırılmasıdır (Görsel 3.12).
Rest (dinlenme): İyileşme sürecinin sağlıklı bir şekilde
atlatılabilmesi için yaralanan bölge dinlendirilmelidir. Ha-
reket ettirilmemelidir.
Ice (soğuk uygulama): Yaralanan bölge sabitlendikten
sonra bu bölgeye buz konulur, soğuk uygulama yapılır.
Buz uygulaması yapılırken ince bir havlu ya da bez deri
üzerine konulur. Deri doğrudan buzla temas ettirilmez
(Görsel 3.13). Görsel 3.13: Soğuk uygulama

Çene çıkığı ve boyun çıkığında buz uygulaması
tavsiye edilmez.

Compression (baskı uygulama): Çıkık olan bölgenin
üçgen sargı, rulo sargı, havlu, tahta, karton, temiz bez
parçaları gibi malzemelerle sarılarak sabitlenmesine
tespit etmek denir. Çıkık olan ekleme tespit uygulanırken
çıkığın olduğu eklemin altında ve üstünde kalan eklemler
de sabitlenecek şekilde uygulama yapılır. Eğer yaralanan
bölgede yara varsa üzeri temiz bir bez ile kapatılır. Eklem Görsel 3.14: Baskı uygulama
yerine oturtulmaya çalışılmaz (Görsel 3.14).
Çıkık olan bölgelerin sabitlenmesi eklem yerine
göre farklılıklar gösterir. Örneğin omuz eklemi, ayak
bileği eklemi, köprücük kemiği eklemi çıkıklarında
bandajlamada farklılıklar vardır.

Elevasyon (kalp seviyesi üstünde tutma): Yaralanan
bölge mümkünse kalp hizasından yukarıya kaldırılır. Kan
akışı azaltılarak bu bölgenin daha fazla şişmesi önlenir. Ya-
ralanan kişiye herhangi bir ilaç verilmeden en yakın sağlık
kuruluşuna gidilir veya 112 Acil Çağrı Merkezi aranır (Gör-
sel 3.15). Görsel 3.15: Kalp seviyesi üstünde tutma