Page 113 - 3 ADIM AYT FELSEFE GRUBU

MANTIK
AYT 1.
ADIM
Mantığa Giriş

1. “Bir sıvının kaynamaya başlaması için sıvı iç basıncının ortamın 5. Günlük yaşamda hangi akıl yürütme türüne başvuracağımız
atmosfer basıncına eşit olması gerekir.” önermesi aşağıdaki koşullara bağlı olarak değişmektedir. Söz gelimi, gözlemlenen
akıl ilkelerinden hangisine örnektir? tek tek olaylardan genel bir yargıya varılacaksa tümevarım,
genel bir argümanın içeriğinden özel bir yargı üzerinde sonuç
A) Özdeşlik
elde edilecekse tümdengelim kullanılmaktadır. İki şey arasın-
B) Çelişmezlik
daki benzerliğe dayanarak bu iki şeyden birisi hakkında varılan
C) Üçüncü hâlin imkânsızlığı hükmün ve ulaşılan yargının, diğeri hakkında geçerli olduğuna
D) Eşitlik ise analoji ile varırken gözlemlenmiş olgular arasında bir ilişki
E) Yeter-sebep kurup sentez oluşturulacaksa veya gözlem verilerinden hareketle
bilimsel buluşa özgü teorik bir kavramsallaştırma yapılacaksa
da abdüktif akıl yürütmeye başvurulmaktadır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi parçada geçen akıl
2. Bir akıl yürütmede önermeler arasında çelişkinin bulunmaması yürütme türlerinden birine örnek olarak gösterilemez?
mantıkta aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
A) Evrende yaşamın olduğu bir gezegen arıyoruz. Dünyada
A) Yeter-sebep yaşamın olmasını sağlayan su ve oksijen ise aradığımız
B) Geçerlilik şey su ve oksijen olan bir gezegen olacaktır.
C) Tutarlılık B) Bütün insanlar ölümlüdür. Sokrates bir insandır. Öyleyse
D) Özdeşlik Sokrates ölümlüdür.
E) Eşitlik
C) Zeytin, siyah bir köpektir. Zeytin kedileri sevmez. Öyleyse
tüm siyah köpekler kedileri sevmez.
D) Birine ait bir şeyler varsa bir zamanlar o kişi yaşamıştır.
Aristoteles’e ait pek çok yazı ve doküman vardır. Öyleyse
3. Özellikle doğa bilimleri ve sosyal bilimlerde eldeki verilerden Aristoteles bir zamanlar yaşamıştır.
hareketle sınırlı sayıda gözlem yapılarak genellemelere ula- E) Bazı balıklar çamurda yaşar. Bazı balıklar böceklerle
şılmaktadır. Bu genellemeler belirli bir akıl yürütme biçimine beslenir. Öyleyse bütün balıklar suda yaşar.
dayanmaktadır.

Mantıkta bu akıl yürütme biçimine verilen ad aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Analoji
B) Çelişmezlik
C) Özdeşlik
D) Tümdengelim
E) Tümevarım 6. Bütün çocuklar tatlıdır.
Bilge çocuktur.
Öyleyse Bilge de tatlıdır.

4. “Anladım ki hiç kimse sen değil.” dizesi; Bu akıl yürütmenin geçerli olması için “tatlı” teriminin ilk öncüldeki
anlamıyla sonuç önermesindeki anlamının aynı olması
I. Özdeşlik zorunludur.
II. Çelişmezlik Bu durum akıl yürütme sürecinde aşağıdakilerden hangisinin
önemini göstermektedir?
III. Üçüncü hâlin imkânsızlığı
ilkelerinden hangilerine örnek oluşturur? A) Olgusal tutarlılığın
A) Yalnız I B) Özdeşlik ilkesinin
B) Yalnız II C) Deney ve gözlemin
C) Yalnız III
D) Bilimsel temellendirmenin
D) l ve II
E) Üçüncü hâlin imkânsızlığının
E) II ve III

111