Page 121 - 3 ADIM AYT FELSEFE GRUBU

MANTIK
AYT 2.
ADIM
Klasik Mantık - 1

1. 3. Bozkır olmayan, çam ormanlarıyla kaplı, akarsuyun serinliğinin
Nelik: Bir kavramın dış dünyada karşılığı yoksa, kavram sadece
zihinde ise bu kavramın sadece neliği vardır. hissedildiği, bazı evlerin ahşaptan bazı evlerin taştan yapıldığı,
her insanın yaşamak için can attığı, insanı maddi yaşamın
Gerçeklik: Kavramın zihin dışında bireylerinin olmasıdır.
dışında düşünmeye iten Ege’nin bu şirin ilçesinde yaşayan
Kimlik: Kavramın karşılığını dış dünyada “şudur” diye
hiçbir canlının buradan ayrılmayı düşünmesi mümkün değildir.
gösterebiliyorsak o kavramın kimliği vardır.
Mantık dersi öğretmeni yukarıdaki açıklamaları yaptıktan Bu parçada altı çizili kavramların çeşitleriyle ilgili aşağıdaki
sonra öğrencilerinden “saray, kuş, Topkapı, Anka kuşu, gönül ifadelerden hangisi yanlıştır?
sarayı, karga” kavramlarını nelik, gerçeklik ve kimliğine göre A) “Bozkır olmayan” olumsuz bir kavramdır.
sınıflandırmasını istemiştir. (Değerlendirme 100 tam puan
B) “Bazı evler” tümel bir kavramdır.
üzerinden yapılacaktır.)
C) “Orman” kolektif bir kavramdır.
Nelik Gerçeklik Kimlik D) “Ege” tekil bir kavramdır.
Dağ (a) Kaf dağı (b) Erciyes (c) E) “Hiçbir canlı” tümel olumsuz bir kavramdır.

Gönül sarayı (1) Topkapı (2) Saray (3)
Öğrencinin Cevap Kağıdı
4.
Buna göre öğrenci, cevap kâğıdından 100 tam puan alabil- Bilim
mesi için aşağıdaki değişikliklerden hangisini yapmalıdır?
Formel İnsan Doğa
A) 1 ve 3’ün yerini değiştirmelidir.
Bilimler Bilimleri Bilimleri
B) c ve 3’ün yerini değiştirmelidir.
C) a ve b’nin yerini değiştirmelidir. Biyoloji Fizik Kimya
D) a ve b’nin kendi aralarında, 2 ve 3’ün kendi aralarında
yerini değiştirmelidir.
Genetik Botanik Ekoloji
E) a ve c’nin kendi aralarında, 1 ve 3’ün kendi aralarında
yerini değiştirmelidir. Yukarıdaki kavramlar beş tümele göre sıralanmıştır.
Bu şemaya göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Fizik kavramı, doğa bilimleri kavramının türüdür.
B) Biyoloji kavramının yakın cinsi doğa bilimleridir.
C) Ekoloji kavramının uzak cinsi insan bilimleridir.
2. Bir kavramın kapsadığı elemanlara onun kaplamı denir. İçlem
ise bir kavramın kapsadığı bütün elemanların ortak özellikleridir. D) Genetik kavramının uzak cinsi bilimdir.
Bir kavramın kaplamı arttıkça içlemi azalır. Yani bir kavram E) Bilim kavramı, formel bilimlerin cinsidir.
daha fazla eleman kapsadıkça daha az ortak özellik barındırır.
Genelden özele gidildikçe içlem, özelden genele gidildikçe de
kaplam artar. 5.
Örnek: Kardelen nergisgillerden, baharda çok erken çiçek açan
ve eczacılıkta kullanılan soğansı bir bitkidir.
Memeli Yarasa Kuş
(Bitki → Soğansı bitki → Nergisgiller → Kardelen)

Buna göre örnekte verilen kavramların içlem ve kaplam
durumları ile ilgili;
Verilen diyagramdan hareketle aşağıdaki önermelerden
I. Bitki kavramı kaplamı en az olandır. hangisi çıkarılamaz?
II. Kardelen kavramı içlemi en fazla olandır.
A) Her yarasa kuştur.
III. Nergisgillerin kaplamı bitkiden daha fazladır. B) Bazı kuşlar memelidir.

yargılarından hangileri doğrudur? C) Tüm yarasalar memelidir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Hiçbir memeli kuş değildir.
D) I ve III E) II ve III E) Bazı memeliler kuş değildir.

119