Page 68 - 3 ADIM TYT - COĞRAFYA

COĞRAFYA 2. ADIM

5. Yağışın az, toprağın kuru ve taneli olduğu bölgelerde rüzgâr 7. Bera: Yer altına sızan suların kayaçları aşındırması ile olu-
aşındırma ve biriktirme şekilleri daha kolay oluşur. şan boşluklardır.

Bükre: Bir düdende kaybolarak akışını yer altında sürdüren
akarsu yataklarıdır.

Kayra: Karstik şekillerin en büyüğüdür. Çözünme devam et-
tikçe oluşur.
Ceren: Mağaralarda sarkıt ve dikitin zamanla birleşmesiyle
oluşur.

Coğrafya dersinde öğrencilerin tanımını yapmadığı kars-
tik kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Lapya B) Kör vadi C) Polye
Buna göre harita üzerinde numaralandırılmış alanların D) Sütun E) Mağara
hangilerinde rüzgârların yeryüzünü şekillendirici etkisi
daha fazladır?
A) I ve II B) I ve III C) III ve IV
D) III ve V E) IV ve V 8. • Kıyıya paralel uzanmış dağların alçak kısımlarının deniz
suları altında kalmasıyla oluşan kıyı tipidir.
• Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde görülen kıyı tipidir.
• Akarsu vadilerinin deniz suları altında kalmasıyla oluşan
kıyı tipidir.
• Dağların kıyıya dik uzandığı yerlerde görülen kıyı tipidir.
Yukarıda tanımı yapılmayan kıyı tipi hangisidir?
A) Dalmaçya B) Enine C) Boyuna

D) Ria E) Liman

6. Akarsular, yüksek ve engebeli arazilerde yeryüzünü aşındır-
ma faaliyetleri ile şekillendirmektedir. 9. Kalıcı karların üst üste yığılıp zamanla sertleşmesiyle oluşan
büyük buz kütlelerine buzul adı verilir. Buzullar, sıcaklığın yıl
Buna göre,
boyu çok düşük olduğu kutup bölgeleri ile diğer bölgelerin yük-
I II
sek kesimlerinde oluşur. Arazide sıcaklığın buzulların oluşabi-
leceği kadar düştüğü yükselti seviyesine kalıcı kar sınırı denir.
Kalıcı kar sınırı sıcak kuşakta 5.000–6.000 m civarındayken
kutuplara gidildikçe bu sınır deniz seviyesine (0 m) kadar alça-
lır. Bu durum, Ekvator’dan kutuplara gidildikçe buzulların şekil-
lendirici etkisinin artmasına neden olmuştur. Yüksek enlemler-

de bulunan Kanada, İsveç, Finlandiya ve Norveç gibi ülkelerde
Menderes Çentik Vadi
buzulların şekillendirici etkisi daha fazladır.
III
Yukarıda verilenlerden aşağıdaki yargılardan hangisine
ulaşılamaz?
A) Kalıcı kar sınırı, yüksek enlemlerde deniz seviyesine ya-
kındır.
B) Alçak enlemlerde buzulların şekillendirici etkisi daha azdır.
Dev Kazanı
C) Buzulların şekillendirici etkisinin görüldüğü alanlarda sı-
yeryüzü şekillerinden hangileri yalnızca akarsu aşındır- caklık ortalamaları düşüktür.
ma faaliyetlerine örnektir?
D) Buzulların etkisi, orta enlemlerde sıcaklığın yükseltiye
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II bağlı olarak azaldığı yüksek kesimlerde görülür.
D) II ve III E) I, II ve III E) Kalıcı kar sınırı ile buzul etkisi arasında doğru orantı vardır.

68