Page 11 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 11
4 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
3. Hücre döngüsünün her evresinde geçirilen süre dakika cinsinden şu şekilde hesaplanabilir:
Her evredeki hücre sayısı / Toplam hücre sayısı × Canlının hücre döngüsü süresi (dakika)
Maya hücresinin hücre döngüsü süresi = 2 saat (120 dakikadır). Buna göre bu deneyde maya man-
tarının her hücre döngüsünde geçirdiği süreyi dakika cinsinden hesaplayınız.
1. Yönerge Metni okuduktan sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Dayım kadın doğum uzmanı bir doktor. En sıkıntılı hastalarının 40 yaş üstü anne adayları olduğunu
söylüyor. Dayımı hastanede ziyaret ettiğimde bir hastasının karyotip fotoğrafının e posta ile gönde-
rilmesini beklediğini söyledi. Geçen hafta 43 yaşındaki bir anne adayının rutin kontrolünü yaparken
embriyonun ense kalınlığını ve kafatası ölçülerinin normalden büyük olarak gözlemlediğini söyledi.
Ardından anne adayını genetik danışmanlık merkezine yolladığını ve embriyonun karyotipini bekledi-
ğini söyledi. Bende dayıcığım bugün biyoloji dersinde biz de karyotipin ne olduğunu öğrendik dedim.
İstersen sana bildiklerimi anlatayım dedim. Anlat bakalım dedi.
4. Bu deneyde maya mantarının mitoz aktivitesini değiştirebilecek başka hangi parametreleri kulla- Embriyonun kromozom fazlalığı ya da eksikliğinden kaynaklanan kalıtsal bir hastalıkla doğacağından
nabilirsiniz? şüphelenilirse, embriyonun hücreleri özel bir yöntemle yaşadığı ortamdan alınıyor. Bu hücreler uygun
besi ortamında büyütülüp mitoz geçirmesi sağlanıyor. Hücreler mitozun metafaz evresinde iken fo-
toğraf çekiliyor. Aynı büyüklükte olan kromozomlar bilgisayarda yan yana getiriliyor. Kromozomlar
büyükten küçüğe doğru diziliyor. Cinsiyet kromozomları en sona konuyor. Bu fotoğrafa karyotip de-
niyor. Fotoğraftaki kromozomlar sayılıyor. Kromozom sayısında fazlalık ya da eksiklik varsa sorun var
demektir.
Dayım aferin sana karyotip kabataslak bu şekilde elde ediliyor dedi. Bu sırada e posta geldi.
5. İnsanda mitotik aktivitesi sıfır olan hücreler hangileri olabilir?
6. Kanser tedavisinde kemoterapi ilaçlarından faydalanılmaktadır. Bu ilaçlar çoğunlukla iğ iplikleri-
nin oluşumunu engelleyerek kanserleşmeyi önlemektedir. Bir doktor hastasına mitotik aktiviteyi
%15’e düşürebilirsek kanseri yenmiş olacaksınız diyor. Doktorun mikroskop altında incelediği 75
hücreden kaçı interfaz evresindeyse bu hasta kanseri yenmiş olur? 1. Karyotipi yukarıda gösterilen embriyoda kromozom sayısının fazlalığından ya da eksikliğinden kay-
naklanan bir sorun var mı?
2. Karyotip fotoğraflarına bakılarak embriyonun cinsiyeti söylenebilir mi?
10
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI
