Page 71 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

34 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Bu ailenin genetik danışmanlık için başvurduğu doktor siz olsaydınız III. kuşaktaki soru işaretli
çiftlere hasta çocuk sahibi olma olasılıkları hakkında ne önerirdiniz?

1. Yönerge Kan uyuşmazlığı ile ilgili aşağıda verilen metni okuyunuz.

İnsanlarda ABO kan grubundan başka Rh kan grubu da vardır. Rh kan grubunu oluşturan Rh faktörü
alyuvar zarının üzerinde bulunan bir çeşit antijendir ve zar üzerinde Rh antijeni var ise Rh pozitif, Rh
antijeni yok ise Rh negatif olarak adlandırılmaktadır. Rh pozitif olmasını sağlayan alel baskındır ve ho-
+
mozigot ya da heterozigot halde bulunması kişininRh olmasını sağlar. Rh negatifliğe neden olan alel ise
-
çekiniktir ve ancak homozigot halde bulunursa kişi Rh olabilir.
Rh uyuşmazlığı sadece Rh negatif anne ile Rh pozitif babadan Rh pozitif kan grubuna sahip fetüsün
oluştuğu durumlarda ortaya çıkar. Annenin akyuvarları fetüsün Rh antijenlerini yabancı madde olarak
algılar. Fetüse karşı antikor üretir. Plesenta aracılığıyla fetüse geçen antikorlar fetüsün alyuvarlarını par-
3. Soru işaretiyle gösterilen bireylerin her ikisinin de dedelerinin erkek kardeşinin otozomal resesif çalar. Bu olaya Rh uyuşmazlığı (eritroblastosis fetalis) denir.
alelle taşınan bir hastalığı fenotipinde gösterdiğini varsayın. (?) işaretli bireyler, çocuk sahibi olursa Güler, Aslan, Korkmaz ve Yaşar ailelerine ait kan grubu soy ağaçları aşağıda verilmiştir. Taralı birey-
çocuklarının bu hasatlığı fenotipinde göstermesi olası mıdır? Açıklayınız. 2. Yönerge
ler Rh negatif diğer bireyler Rh pozitiftir.

Güler Ailesi Aslan Ailesi Korkmaz Ailesi Yaşar Ailesi

BBRh + AARh + AORh - BORh + BBRh + OORh - AORh - AARh +

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4. Soyağacında kalıtımı verilen özellik, sadece X kromozomunda çekinik bir alelle taşınıyor olsaydı, (?) Aşağıdaki soruları metin ve soy ağacı bilgilerinden yararlanarak cevaplandırınız.
işareti ile gösterilen bireylerin ikisinin de hasta doğma olasılığı ne olurdu?
1. Hangi ailelerde kan uyuşmazlığı görülme ihtimali vardır, gerekçesiyle açıklayınız.

2. Güler ailesinde anne ve baba Rh antijeni bakımından pozitif fenotipli oldukları halde çocuklarından
birinde negatif fenotipin ortaya çıkmasını nasıl açıklayabilirsiniz.

70
Hazırlayan: Hülya TOKGÖZ