Page 72 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 10 35

2.ÜNİTE > Kalıtımın Genel İlkeleri Kazanım 10.2.1.1. Kalıtımın genel esaslarını açıklar.
Genel Beceriler: Problem Çözme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi KAN UYUŞMAZLIĞI 30 dk
Amaçları Kan uyuşmazlığının hangi durumlarda ortaya çıkabileceğini farklı örnekler üzerinden çözümleyebilmek. Bireysel

1. Yönerge Kan uyuşmazlığı ile ilgili aşağıda verilen metni okuyunuz.

İnsanlarda ABO kan grubundan başka Rh kan grubu da vardır. Rh kan grubunu oluşturan Rh faktörü
alyuvar zarının üzerinde bulunan bir çeşit antijendir ve zar üzerinde Rh antijeni var ise Rh pozitif, Rh
antijeni yok ise Rh negatif olarak adlandırılmaktadır. Rh pozitif olmasını sağlayan alel baskındır ve ho-
+
mozigot ya da heterozigot halde bulunması kişininRh olmasını sağlar. Rh negatifliğe neden olan alel ise
-
çekiniktir ve ancak homozigot halde bulunursa kişi Rh olabilir.
Rh uyuşmazlığı sadece Rh negatif anne ile Rh pozitif babadan Rh pozitif kan grubuna sahip fetüsün
oluştuğu durumlarda ortaya çıkar. Annenin akyuvarları fetüsün Rh antijenlerini yabancı madde olarak
algılar. Fetüse karşı antikor üretir. Plesenta aracılığıyla fetüse geçen antikorlar fetüsün alyuvarlarını par-
çalar. Bu olaya Rh uyuşmazlığı (eritroblastosis fetalis) denir.

2. Yönerge Güler, Aslan, Korkmaz ve Yaşar ailelerine ait kan grubu soy ağaçları aşağıda verilmiştir. Taralı birey-
ler Rh negatif diğer bireyler Rh pozitiftir.

Güler Ailesi Aslan Ailesi Korkmaz Ailesi Yaşar Ailesi

BBRh + AARh + AORh - BORh + BBRh + OORh - AORh - AARh +

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Aşağıdaki soruları metin ve soy ağacı bilgilerinden yararlanarak cevaplandırınız.

1. Hangi ailelerde kan uyuşmazlığı görülme ihtimali vardır, gerekçesiyle açıklayınız.

2. Güler ailesinde anne ve baba Rh antijeni bakımından pozitif fenotipli oldukları halde çocuklarından
birinde negatif fenotipin ortaya çıkmasını nasıl açıklayabilirsiniz.

71