Page 120 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 10

CEVAP ANAHTARLARI
2. Birbirinden uzakta olan kıtaların birbirine uygunluğunu, bu kı-
Etkinlik No.: 1
talardaki flora ve faunaya ait fosillerin dağılımını, paleoklimatik
Yönerge kanıtları ve kayaçların dağılımını kanıt olarak göstermiştir.
1.
35 km Litosfer (Yer Kabuğu)
3. D. Karasal rift bölgesi
2900 km
Manto B. Dalma batma zonu
5000 km
İç Çekirdek C. Sıradağlar
6370 km
A. Okyanus ortası sırtı
Dış Çekirdek
E. Okyanus hendeği
4. Levhaların üç çeşit hareketi vardır. Bunlar: Birbirlerinden uzak-
2. Bilim insanları; yer kabuğunu oluşturan faklı derinlikteki kayaçla- laşırlar. Örneğin Atlas Okyanusunun ortasında Güney Amerika
rı inceleme, depremler sırasında oluşan sismik basınç dalgalarının Levhası ile Afrika Levhası. Birbirleriyle çarpışırlar. Örneğin Hi-
Dünya’nın katmanlarındaki yayılımını inceleyerek bu katmanla- malayalarda Hindistan ve Avrasya Levhası'nın çarpışması. Birbir-
rın ortalama yoğunluğu hesaplama, volkanik faaliyetler ile ortaya leriyle yanal yer değiştirirler. Örneğin Orta Amerika’da Karayip
çıkan malzemelerin yapısını ve yerkürenin manyetik alanını ince- Levhası ile Kuzey Amerika Levhası
leme gibi yöntemlerle yerkürenin iç yapısı hakkında bilgi sahibi
olmaktadırlar. 5. Afrika ve Avrasya levhalarının birbirlerine doğru olan hareketle-
3. Dünya ilk oluştuğu zaman yerküreyi meydana getiren akıcı mad- rinin devam etmesi durumunda levhaların çarpışma bölgesinde
deler daha homojen bir yapıdaydı. Zamanla yer çekiminin etkisiy- muhtemelen dalma batma zonu oluşarak bir levha diğerinin al-
le yoğun maddeler merkezde daha az yoğun maddeler ise yüzeyde tına girecektir. Bunun sonucunda zamanla Akdeniz daralacak ve
toplanarak katmanlı iç yapı oluşmuştur. nihayetinde ortadan kalkacaktır. Bu olaylar çok uzun bir zaman
ölçeğinde yaşanırken sıkça deprem olayının yaşanması muhte-
4. Dünya'nın iç kısmındaki yüksek sıcaklık, yoğunluk ve basınç meldir.
koşulları bilim insanlarının yerkürenin farklı derinliklerine inip
incelemeler yapmasını engellemektedir. Etkinlik No.: 3

5. Özellik Görüldüğü Katman Yönerge
a) Farklı özellikteki kayaçlardan oluşur. Litosfer (Taşküre) 1. Senozoyik Tangramı Mezozoyik Tangramı
b) Yüksek oranda demir ve nikelden olu- Çekirdek
şur.
7 1
c) Sial ve sima olmak üzere iki farklı kat- Litosfer 18
mandan oluşur. 4
ç) Sıcaklığı, 2000-5000 °C arasında de- Manto
ğişmektedir. 10 19 14 8
d) Sıcaklık ve yoğunluk diğer katmanlar- Litosfer
dan daha azdır.
6. Yer kabuğu, okyanusal ve karasal kabuk olmak üzere ikiye ayrılır. 16 11
Kıtalarda daha kalın olan yer kabuğu okyanuslarda daha incedir.
Kıtalardaki kabarık şekillerden olan dağlarda kalınlığı daha fazla-
dır. Okyanuslardaki çukur şekillerden olan okyanus hendeklerin- 7, 4,10, 19, 16 1, 18,14, 8, 11
de ise oldukça ince olabilmektedir.

Paleozoyik Tangramı Prekambriyen Tangramı
Etkinlik No.: 2
13 20
Yönerge
9 15
1. Yaklaşık 225 milyon yıl önce tüm kıtalar Pangea adı verilen tek
bir kıta şeklindedir. Levha hareketi sonucu günümüzden yaklaşık
200 milyon yıl önce Pangea güneyde Gondwana (bugünkü Güney
Amerika, Afrika, Madagaskar, Hindistan ve Avustralya), kuzeyde 3 17 6 12
Laurasia (bugünkü Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya) ve araların-
da Tetis Denizi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Yaklaşık 65 milyon
yıl önce Gondvana ve Lavrasya’nın parçalanmasıyla günümüz kı-
taları oluşmaya başlamıştır. Nihayet günümüzde kıtalar bugünkü 5 2
görünümünü almıştır. Levha hareketleri bugün de devam ettiği
için yeryüzü değişmeye devam etmektedir. 13, 9, 3, 17, 5 20, 15, 6, 12, 2

119