Page 124 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 10

CEVAP ANAHTARLARI
2. Erciyes Dağı ve Ağrı Dağı volkanik faaliyetler sonucu oluşmuş-
tur. Bu faaliyetler, volkanik malzemeyi (lav, kül, cüruf, tüf vb.) 4 Ganj Nehri 13 Atlas Okyanusu
üst üste biriktirerek Türkiye'deki en yüksek dağların oluşması-
na neden olmuştur.
Küre ve Doğu Karadeniz Dağları kıvrım dağlarıdır. Levhala-
rın tortul tabakaları sıkıştırması ve bunun sonucunda kıvrılan 21 Superior Gölü 19 Akdeniz
kütlelerin yükselmesiyle sıradağlar şeklinde uzanan bu dağlar
oluşmuştur.
Bozdağ kırık dağlarına örnektir. Levha hareketlerine bağlı ola-
rak kırılma sonucu horst adı verilen dağlar oluşmuştur. Bu dağ- 6 Kuzey Buz Denizi 14 Amazon Nehri
lar, kırılmaya (faylanma) bağlı olarak çöken grabenlerin çevre-
sindeki yüksekte kalan kütlelerdir.

3. Platolar, yüksekte kalan düzlüklerin akarsu vadilerince yarılarak 5 Sir Derya Nehri 24 Kızıldeniz
parçalanması sonucu oluşur. Haritada Erzurum-Kars Platosu,
Taşeli Platosu, Bozok, Yazılıkaya ve Şanlıurfa platoları gösteril-
miştir. Bu yeryüzü şekillerinden Erzurum-Kars Platosu volkanik
arazilerin, Taşeli Platosu karstik arazilerin; Bozok, Yazılıkaya ve
Şanlıurfa platoları da çevresine göre sert tabakalı arazilerin par- 23 Çad Gölü 18 Hint Okyanusu
çalanması sonucu oluşmuştur.

4. Çarşamba ve Çukurova deltaları, akarsular tarafından taşınan
malzemelerin deniz kenarında birikmesi sonucu oluşmuştur. 2 Fırat Nehri 11 Aral Gölü
Büyük Menderes, Harran ve Konya ovaları ise tektonik ovalar-
dır. Bu ovalar da akarsular tarafından taşınan malzemelerin fay
hattına bağlı olarak ortaya çıkan çöküntü alanlarında birikmesi
sonucu oluşmuştur. 10 Meksika Körfezi 9 Sarı Irmak

5. Senozoyik'te oluşan Alp-Himalaya Dağ Kuşağı üzerinde yer
alan ülkemizde dağlar, genel itibarıyla sıra hâlinde ve birbirine
paralel olarak uzanır. Bunun yanı sıra iç kesimlerde koni şeklin-
de volkanik dağlar bulunur. Dağların büyük bölümü, levhaların
tortul tabakaları sıkıştırması ve bunun sonucunda kıvrılan küt- 2. Oluşum Kimyasal Havza
lelerin yükselmesiyle oluşmuştur. Ayrıca Senozoyik sonlarına Göl Türü Özelliği Özelliği
doğru dış kuvvetlerin etkisiyle meydana gelen epirojenik hare-
ketler sonucu ülkemiz arazisinde tekrar bir yükselme meydana Superior Buzul Göl Tatlı Açık
gelmiştir Buna bağlı olarak etkisiyle yükselen arazilerin aşındı- Büyük Ayı Buzul Göl Tatlı Açık
rılması sonucu engebeli araziler oluşmuştur.
Çad Tektonik Göl Tuzlu Kapalı
Hazar Tektonik Göl Tuzlu Kapalı
Aral Tektonik Göl Tuzlu Kapalı
Etkinlik No.: 16 Viktoria Tektonik Göl Tatlı Açık
Yönerge Baykal Tektonik Göl Tatlı Açık
1.
8 Mississippi Nehri 16 Büyük Okyanus

2. Yönerge
7 Büyük Ayı Gölü 1 Nil Nehri 1. Düzenli Rejim: Amazon, Kongo
Düzensiz Rejim: Ganj, Sir Derya, Nil, Fırat, Sarı ırmak, Volga,
Misissippi
20 Kongo Nehri 15 Viktoria Gölü
2. Akarsuya ait akım miktarının yıl içinde gösterdiği değişimlere
rejim denir. Akım miktarı yıl içinde fazla değişkenlik gösterme-
yen akarsuların rejimi düzenli, yıl içinde büyük değişkenlikler
3 Baykal Gölü 17 Baltık Körfezi gösteren akarsuların rejimi ise düzensizdir. Ekvatoral iklim böl-
gesinde yer alan akarsular düzenli, bu bölge dışında kalan akar-
sular genellikle düzensiz rejime sahiptir. Ekvatoral iklim bölgesi
dışında kalan yerlerde bir akarsuyun rejimini bölgede görülen
22 Hazar Gölü 12 Volga Nehri yağış rejimi, yağış şekli, buharlaşma şartları, havzanın genişliği,
bitki örtüsü ve akarsu üzerinde kurulan barajlar etkiler.

123