Page 123 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

COĞRAFYA 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 12 Etkinlik No.: 14
Yönerge Yönerge
1. 1. 1 numaralı yer baraj sahasıdır ve barajlar akarsu vadilerine inşa
12 Falez 14 Plato edilir. Vadiler ise akarsu aşındırması sonucu oluşan yeryüzü şe-
killeridir. Ayrıca barajlar yapılırken yürütülen inşa çalışmaları,
yeryüzünün şekillenmesine neden olan faktörler arasında yer
2 Kıyı Oku 8 Kumsal almaktadır.
2 numaralı yer deltadır. Şekillenmesinde kıyı akıntıları ve dal-
gaların etkili olduğu deltalar, özellikle akarsuların döküldüğü
yerlerde (göl, deniz vb.) taşınan malzemenin birikmesi sonucu
11 Buzul Vadisi 9 Tombolo oluşur.
3 numaralı yer falezdir. Dalgalar, derin ve yüksek kıyılara çarp-
tığında daha çok aşınım şekilleri oluşur. Dalga aşındırmasının
yoğun olduğu kıyılarda falez (yalıyar) adı verilen diklik veya uçu-
7 Traverten 4 Şelale
rumlar meydana gelir.
4 numaralı yer tombolodur. Dalga ve akıntılar tarafından taşınan
malzemelerin ada ile ana kara arasında birikmesi sonucu ada ve
3 Kanyon 13 Ova ana karayı birbirine bağlayan kıyı okları oluşur. Bu kıyı oklarına
da tombolo adı verilir.
2. Haritada gösterilen alan, Samsun ve Sinop illerinde bulunan ve
5 Sirk 10 Delta Karadeniz’e kıyısı olan dağların kıyıya paralel uzandığı bölgedir.
Bu bölgede Karadeniz’de oluşan dalga ve akıntılar, Kızılırmak
başta olmak üzere akarsularda etkili olmaktadır.
6 Menderes 1 Peribacası
Etkinlik No.: 15
Yönerge
2.
Yeryüzü Oluşturan Dış Aşındırma Biriktirme
Şekli Kuvvet 1.
2 Çarşamba Ovası 4 Erzurum-Kars Platosu
Falez Dalga ve akıntılar ✓
Kıyı Oku Dalga ve akıntılar ✓
Buzul vadisi Buzullar ✓
Traverten Karstik ✓ 1 Erciyes Dağı 12 Çukurova
Kanyon Akarsular ✓
Kumsal Dalga ve akıntılar ✓
Tombolo Dalga ve akıntılar ✓ 3 Doğu Karadeniz 5 Ağrı Dağı
Dağları
Şelale Akarsular ✓
Sirk Buzullar ✓
Menderes Akarsular ✓ ✓
13 Taşeli Platosu 7 Büyük Menderes Ovası
Delta Akarsular ✓
Peribacası Akarsular ✓

Etkinlik No.: 13 14 Konya Ovası 8 Yazılıkaya Platosu
Yönerge
1. Haber metinlerinde bahsedilen yeryüzü şekline obruk denir.
Obruklar yer altında zamanla eriyen kalker taşlarının boşluk
oluşturması ve bu boşlukların tavan kısımlarındaki toprağın 9 Bozok Platosu 6 Bozdağ
çökmesiyle oluşur.
2. Türkiye’nin iç kesimlerinde su ile temas ettiği için çözünen ve
obruk oluşturabilen tortul kayaçlar oldukça yaygındır. Bu ne- 15 Küre Dağları 11 Şanlıurfa Platosu
denle ülkemizin iç kesimlerinde obruk oluşumları için uygun
alanlar bulunmaktadır.
3. Obruk oluşumlarının son yıllarda artmasının en temel nedeni
yer altı su seviyelerinin düşmesidir. Bunda da yağış miktarının
azalması, aşırı ve kontrolsüz yer altı suyu kullanımı etkili ol- 10 Harran Ovası
muştur.

122