Page 14 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 10 6

1. ÜNİTE > Doğal Sistemler Kazanım 10.1.3: İç kuvvetleri yer şekillerinin oluşum sürecine etkileri açısından açıklar.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Alan Becerileri: Coğrafi Sorgulama, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Harita Becerisi
Etkinlik İsmi HAREKETLİ YER KABUĞU 15 dk.
Amacı Yer şekillerinin oluşumunda volkanizma ve depremin etkisini açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıdaki metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Volkanizma, magmanın yeryüzüne yakın yerlere kadar sokularak soğuması veya yeryüzüne çıkması
olayıdır. Oluşum yerlerine göre volkanizma ikiye ayrılır. Yer kabuğunun içerisindeki çatlak ve boşluk-
lara sokulan magmanın yüzeye ulaşamayıp yer kabuğunun içinde soğumasıyla derinlik volkanizması
meydana gelir. Yüzey volkanizması ise magmanın yeryüzüne ulaşmasıyla oluşur ve bu esnada sıvı, katı
ve gaz hâlde maddeler çıkar.

Püskürtülen malzeme
(kül, su buharı, karbondioksit, azot, sülfür vb. gazlar)

Volkan Bombası Lapilli
Krater
Lav Akıntısı
Volkan Konisi
Baca

Dayk
Lakolit Sill
Batolit

1. Derinlik volkanizması sonucu magmanın soğuması ile oluşan volkanik yapılar nelerdir?

2. Görselde verilen yapıları ve yer şekillerini aşağıdaki boşluklara yazınız.

a) : Volkan konilerinin üst kesimlerinde meydana gelen patlama sonucu oluşan
çukurlardır.

b) : Magmanın yeryüzüne çıkmak için izlediği yola denir.

c) : Tortul tabakalar arasına sızan magmanın tortul tabakaya paralel şekilde soğu-
ması sonucunda oluşan yapılardır.

ç) : Volkanizma sonucu magmadan gelen malzemenin yeryüzünde üst üste birik-
mesiyle oluşan kabarık şekillerdir.

d) : Magmanın tabakaları keserek damar şeklinde katılaşmasıyla oluşan yapılardır.

3. Volkanik faaliyet sırasında yeryüzüne çıkan sıvı, katı ve gaz hâldeki maddeler nelerdir?

13