Page 16 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI
P. 16

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü                                      COĞRAFYA 10             7

             1. ÜNİTE > Doğal Sistemler  Kazanım 10.1.4: Kayaçların özellikleri ile yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerini ilişkilendirir.
             Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı  Alan Becerileri: Coğrafi Gözlem, Kanıt Kullanma
             Etkinlik İsmi                        KAYAÇLARIN DİLİ                               15 dk.
             Amacı     Kayaçların özellikleri ile kullanım alanlarını ilişkilendirebilme.       Bireysel



             1. Yönerge  Aşağıdaki tabloda verilen görsellerden ve bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

             A                                             E
                                    Volkanik faaliyetler sırasında               Genellikle kalsiyum karbonattan
                                                                                 (CaCO ) oluşurum. Beyaz renk-
                                    çıkan küllerin üst üste birikme-             li olmanın yanı sıra içeriğimde
                                                                                      3
                                    siyle oluşurum. Genellikle açık              fosil bulunabilmektedir. İnşaat
                                    renkli  ve  ince  gözenekliyim.
                                    Yapılarda geniş bir kullanım                 harç ve sıvaları ile gaz-beton en-
                                                                                 düstrisinde  bağlayıcı,  demir-çe-
                                    alanına sahip olmakla birlikte               lik endüstrisinde saflaştırıcı ve
                                    topraktaki nemi korumaya da                  çevre denetiminde arıtma kim-
                                    yardımcı olurum.
                                                                                 yasalı olarak kullanılmaktayım.
             B                                             F                     Yer kabuğunun içinde yavaş ya-
                                                                                 vaş soğuduğum için kristallerim
                                    Bitki ve ağaç kalıntılarının üst             iri taneli ve serttir. Üzerimdeki
                                    üste yığılarak çökelmesi ve                  tortulların aşınmasıyla tor to-
                                    milyonlarca yıllık bir süreç içe-            poğrafyası olarak yüzeye çıka-
                                    risinde karbonlaşması sonucu                 rım.  Mutfak  tezgâhları,  yer  dö-
                                    oluşurum. Düşük maliyetli bir                şemeleri, parke taşları, bordürler,
                                    fosil yakıt kaynağıyım.                      merdiven basamakları, bina kap-
                                                                                 lamaları gibi birçok alanda kulla-
                                                                                 nılmaktayım.

             C                                             G
                                    Kalkerin yüksek ısı ve basınç                Kum taşının yüksek ısı ve basınç
                                                                                 altında başkalaşması sonucunda
                                    altında kalması sonucu oluşu-                oluşurum. Sert, sağlam ve
                                    rum. Genellikle beyaz renkli-                aşındırıcı  bir  kayacım. Cam,
                                    yim ama siyah, yeşil gibi farklı
                                    renlerde de olabilirim. Yapılar-             ferro-krom, ferro silisyum, de-
                                                                                 mir-çelik, hafif gazbeton, silika
                                    da genellikle yüzeylerimin dü-               tuğla, seramik, kimya, boya ve
                                    zeltilmesi sonucu doğal taş ola-             plastik  sanayilerinde  kullanıl-
                                    rak kullanılırım.
                                                                                 maktayım.
             Ç                                             Ğ
                                    Volkanik faaliyetler sonucu
                                    çıkan  lavların  yeryüzünde                  Genellikle çakıl ve iri kumların
                                    soğuması sonucu oluşurum.                    doğal çimento ile birleşmesi so-
                                    Minerallerim ince tanelidir.                 nucu oluşurum. Genellikle de-
                                    Aşınmaya karşı yüksek mu-                    niz kıyısı ve akarsu yataklarında
                                    kavemete sahip olduğum için                  tabakalı bir şekilde bulunurum.
                                    özellikle yol, kaldırım, park ve             Döşeme ve iç cephe kaplamasın-
                                    meydanlarda döşeme amaçlı                    da kullanılmaktayım.
                                    kullanılmaktayım.


             D                                             H
                                    Granitin yüksek ısı ve basınç                Oluşumum sırasında içeriğim-
                                    altında başkalaşması sonucun-                deki gazlar ani olarak ortamı terk
                                    da oluşurum. Yapımda kuvars,                 ettiği  ve  hızla  soğuduğum  için
                                    feldspat ve mika mineralleri bu-             birçok gözeneğim vardır. Isı ve
                                    lunur. Mutfak ve banyo tezgâh-               ses yalıtımım oldukça yüksektir.
                                    larının yanı sıra suya dayanıklı             Bu özelliğimden dolayı yapılarda
                                    yapım ve farklı renk geçişlerim              kullanılırım. Ayrıca suni gübre
                                    sayesinde akvaryumlarda da                   ve toprak ıslahında da kullanılı-
                                    kullanılmaktayım.                            rım.




                                                                                                    15
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21