Page 16 - Kimya - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 10 7

1. ÜNİTE > Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar Kazanım 10.1.3.1. Kimyasal tepkimeleri açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi DENKLEMLERİ DENKLEŞTİRELİM 20 dk.

Amacı Kimyasal tepkimelerin denkleştirilmesini kavramak Bireysel

Yönerge Aşağıda tepkime denkleştirme ile ilgili adımları takip ederek soruları cevaplandırınız.

Kendiliğinden gerçekleşmeyen redoks tepkime-
lerinin elektrik enerjisi ile gerçekleştirilmesine
elekroliz denir. Bileşikler elektroliz ile bileşen-
lerine ayrıştırılır. Su elektroliz edildiğinde H ve Hidrojen Oksijen
2
O 2 gazlarına dönüşür. Elektroliz sırasında katotta
biriken H gazı, anotta biriken O 2 gazının iki katı
2
kadardır. Bu farkın sebebi suyun elektroliz ile bi-
leşenlerine ayrılma denkleminden anlaşılabilir.
Denklemin adımları şu şekildedir:
1. Adım: Tepkimeye giren her madde ve tepkime
sonucunda oluşan her ürünün kimyasal formülü
ya da sembolü yazılır. Tepkimeye giren maddeler
tepkime denkleminin sol tarafına, ürünler ise sağ
tarafına yazılır. Katot Anot

H 2 O  H 2 + O 2
2. Adım: Tepkime denklemindeki maddelerin
fiziksel hâlleri sembol ya da formüllerin sağında parantez içinde belirtilir. Oda sıcaklığında katı mad-
deler (k), sıvı maddeler (s), gaz maddeler (g), suda çözünmüş maddeler ise (suda) şeklinde gösterilir.
• İyonik maddeler oda sıcaklığında (k), suda çözündüğünde (suda)
• Metaller oda sıcaklığında (k) [cıva hariç (s)]
• Ametaller moleküler yapıda daha kararlıdır. (O 2 , N 2 , H 2 , CI 2 ...)
• Kovalent maddeler oda sıcaklığında (k), (s) ya da (g) suda çözünürse (suda)

H 2 O(s)  H 2 (g) + O 2 (g)

3. Adım: Tepkime denkleminin her iki tarafında aynı tür ve sayıda atom olmalıdır. Atom sayıları
denk değilse formül ve sembollerin önüne uygun katsayılar yazılarak tepkime denklemi denkleştirilir.

2H 2 O(s)  2H 2 (g) + O 2 (g)

Katotta biriken H gazı hacminin anotta biriken O 2 gazı hacminin iki katı olmasının sebebi, denkle-
2
tirilmiş tepkime denklemi ile açıklanabilir.
Not: İyonik maddelerde iyonların değerlikleri toplamı sıfır olmalıdır. Bu nedenle iyonların değerlik-
leri çaprazlanarak element sembollerinin sağ alt köşesine mutlak değeri alınarak yazılır.

15