Page 14 - Kimya - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 10 6

1. ÜNİTE > Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar Kazanım 10.1.2.1. Mol kavramını açıklar.
Genel Beceriler: Problem Çözme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi MOL KAVRAMI 30 dk.

Amacı Mol kavramını anlayabilme Bireysel

MOL
Atomlar çok küçük parçacıklardır, bu nedenle atomların kütle ölçümlerinin yapılması mümkün
değildir. Bunun yerine, bir atom referans olarak belirlenir ve bu atoma göre diğer atomların kütle-
leri hesaplanır. Hesaplanan bu kütleye bağıl atom kütlesi denir. Elementlerin kütleleri C izotopu
12
standart kabul edilerek hesaplanmıştır.
Gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklerin sayılarını, günlük hayatta geçerli sayılarla ifade
etmek için mol kavramı kullanılır. Mol, 12,0 g C izotopunda bulunan C atomlarının sayısı kadar
12
12
tanecik içeren madde miktarıdır. Bu miktar 6,02.10 taneciğe eşittir. 1 mol 6,02.10 tanedir. Bu sayı
23
23

Avogadro sayısı olarak adlandırılır ve N, N A veya N 0 ile gösterilir.
1. Yönerge Kimya öğretmeni, mol kavramını öğrencilerine kavratabilmek için aşağıdaki laboratuvar çalışması-
nı yapmıştır.

1. Öğretmen, gruplara ayırdığı öğrencilere dört farklı tohum türünden ellişer tane vermiş ve öğren-
cilerden her set tohumun kütlesini ölçmelerini istemiştir. Daha sonra öğrencilere kütle değeri en
küçük 50 tohumluk seti belirlemelerini ve diğer tüm kütleleri bu sayıya bölmelerini söylemiştir.
Sonuçta en küçük tohuma kıyasla diğer tohumların “bağıl kütleleri” elde edilecektir. Elde edilen
bulgular aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Boş Kabın Kabın ve 50 50 Tohumun
Tohum Türü Sembol Bağıl Kütle
Kütlesi Tohumun Kütlesi Kütlesi
Mercimek M 4,98 7,42 2,44 1

Beyaz fasulye BF 4,8 19,3 14,5 5,97
Siyah fasulye SF 5,08 13,87 8,79 3,49

Barbunya B 5 22,14 17,14 7,05

2. Bu aşamada kimya öğretmeni, öğrencilerden buldukları bağıl kütlelere karşılık gelecek kadar
tohumu tartmalarını, tohumların her birini farklı bir kaba koyarak her tür için buldukları tohum
sayılarını kaydetmelerini istemiştir. Elde edilen bulgular aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tohum Türü Sembol Bağıl Kütle 1 Kaptaki Tohum Sayısı
Mercimek M 1 22

Beyaz fasulye BF 5,97 19
Siyah fasulye SF 3,49 19

Barbunya B 7,05 22

13