Page 103 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

49
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

5. ÜNİTE > Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595) Kazanım 10.5.6: Uyguladığı uzun vadeli stratejinin Osmanlı Devleti’nin dünya gücü haline
gelmesindeki rolünü analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi DOĞUDA VE BATIDA OSMANLI 20 dk.
Amacı Yeni Çağ’da Osmanlı Devleti’nin dünya siyasetindeki siyasi ve askerî gücünü kavrayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metinleri okuyunuz. Soruları, metinleri göz önünde bulundurarak cevaplayınız.

Kanuni Sultan Süleyman’ın Mektubu
Alman İmparatoru Şarlken, Fransa’ya saldırdı ve yaptığı savaşta Fransa kralı Fransuva’yı yenerek
esir aldı ve bütün Avrupa kıtasına hâkim olduğunu ilan etti (1525). Bunun üzerine Fransuva’nın
annesi, dünyanın en büyük hükümdarı olarak tanıdığı Kanuni’ye, bir mektup gönderdi.
Bu mektubu okuyan Kanuni; yardım dileyen bir kimse için Osmanlı gelenek ve göreneklerini dik-
kate aldı ve şu şekilde bir mektup yazarak elçiye verdi:
“Ben ki sultanların sultanı, hakanların başı, krallara taç giydiren, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi ve
atalarımın fethettiği Akdeniz’in, Karadeniz’in, Rumeli’nin, Anadolu’nun, Karaman’ın, Rum Vilaye-
ti’nin Zülkadriye’nin, Diyarbekir’in, Azerbaycan’ın, Acem’in, Şam’ın, Haleb’in, Mısır’ın, Mekke’nin,
Medine’nin, Kudüs’ün, Arap ülkelerinin ve Yemen’in ve de ateş saçan mızrağımın ve zafer getiren
kılıcımın gücüyle sahip olduğum nice ülkelerin sultanı ve padişahı olan Sultan Süleyman Han’ım.

Sen ki Fransa ülkesinin kralı olan Françesko’sun. Kralların sığınağı olan kapıma mektup göndererek
ülkenizin işgale uğradığını ve esir edilerek hapse atıldığınızı bildirmişsiniz. Bu durumdan kurtul-
mak için benden yardım istiyorsunuz. Gönlünüzü ferah tutun ve sakın üzülmeyin. Unutmayın ki
esaret, hükümdarlar için hiç de tuhaf bir şey değildir. Bilesiniz ki, atalarımın yaptığı gibi, daima kılı-
cımla gezen ben de, sefere çıkmaktan ve fetihler yapmaktan çekinmem. Her an savaşmaya hazırım.
Sadece Allah’ın dediği olur. 1526, İstanbul.”
Mohaç Savaşı sonucunda dersini alan ve Viyana kuşatması ile de iyice gözü korkutulan Alman İm-
paratoru Şarlken, Fransuva’yı serbest bırakmak zorunda kalmıştır.
(…)
Nermin Taylan, Osmanlıda Yasaklar. (Metinler, düzenlenerek alınmıştır.)

Açe Sultanlığı
Ali Mugayet Şah (ö.1530) tarafından Portekizlilere karşı verilen mücadeleler sonunda, 1521 yılında
Açe bölgesinde Açe İslâm Sultanlığı kuruldu. Portekizliler Sumatra’yı istilâ emellerinden vazgeçme-
yerek saldırılarını sürdürdüler.

Alâeddin Riâyet Şah’ın Osmanlı Hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman’dan yardım istemek için İs-
tanbul’a bir heyet göndererek zulüm ve korsanlıklarını sürdüren Portekiz güçlerine karşı yardım
istedi. Ancak heyet İstanbul’a geldiği zaman Kanuni Sultan Süleyman Zigetvar seferinde olduğun-
dan, padişahla görüşemedi ve bir süre İstanbul’da beklemek zorunda kaldı. Kanuni’nin Zigetvar’da
vefatı üzerine Açeliler II. Selim’e biatlarını sundular ve Portekiz saldırılarına karşı Osmanlılarla bir
savunma antlaşması imzaladılar (1567). II. Selim’in Açe’ye yolladığı gemi ve askerlerle birlikte sul-
tana hitaben yazılan bir ferman ile orada okunacak bir hutbe sureti de gönderildi. Bu hutbe sureti, o
tarihten itibaren XX. yüzyıl başlarına kadar Açe’de her cuma hutbesinde okunmuştur. Açe’ye giden
Osmanlı heyeti ve askerlerin çoğu orada yerleşerek bir Türk köyü kurmuşlar, ancak yerli halkla ger-
çekleştirilen evlilikler sonucu onlara karıştıkları gibi Türkçeyi de unutmuşlardır.
(…)
Numan Kurtulmuş, Açe. (Metinler, düzenlenerek alınmıştır.)

103