Page 105 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

50
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

5. ÜNİTE > Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595) Kazanım 10.5.6: Uyguladığı uzun vadeli stratejinin Osmanlı Devleti’nin dünya gücü haline
gelmesindeki rolünü analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi UZAK ASYA’DAN BATI AVRUPA’YA 20 dk.
Amacı Osmanlı Devleti’nin dünya gücü hâline gelmesindeki etmenleri analiz edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metni göz önünde bulundurarak soruları cevaplayınız.
GUCERÂT
Hindistan’ın kuzeybatısında yer alan Gucerât gü- Kanûnî Sultan Süleyman’a elçi göndererek yardım
neyde ve batıda Umman denizine açılmaktadır. talebinde bulunduysa da (1536) Diû ile ilgili ola-
Vasco da Gama’nın 1498’de Kalicut’ta görünmesin- rak görüşmek için yanlarına gittiği Portekizliler
den sonra Portekizliler Hint Okyanusu ticaretine tarafından öldürüldü (13 Şubat 1537). Bahadır’ın
hâkim oldular. Bu yüzden Mısır ve Gucerât tüccar- katlinden sonra Gucerât siyasi ve askerî gücünü
ları ikinci plana düştü. Mahmud Şah, Memluk Sul- yitirmeye başladı. Hanedan üyeleri ve ileri gelen
tanı Kansu Gavri ile ittifak yaparak Portekizlilere zümreler arasında iktidar mücadelesi başladı; ülke
karşı koymaya çalıştıysa da Portekizlilerin Goa’yı bu gruplarca taksim edildi. Bu sırada Gucerât’a
ele geçirmesi üzerine onlarla anlaşmak zorunda yardım için gelen Mısır Beylerbeyi Hadım Süley-
kaldı. Mahmud Şah’tan sonra yerine geçen II. Mu- man Paşa idaresindeki Osmanlı donanmasının
zaffer Şah ise Portekizlilerle mücadeleye girişti. Diû harekâtı, iç çekişmeler içinde çalkalanan Gu-
cerât’tan yeterli destek alınamadığı için başarılı ol-
Ayrıca Osmanlılarla diplomatik ilişkileri geliştir- madı (Eylül 1538). Osmanlı donanmasının buraya
meye çalışarak Yavuz Sultan Selim’e bir mektup yönelik seferinin asıl gayesi mukaddes bölgeleri,
gönderdi; hem kendi başarılarını bildirdi hem onu hac yollarını ve baharat ticaretini korumak ve Por-
Çaldıran zaferinden dolayı kutladı. tekiz varlığına son vermekti.
Bahadır Şah, hükümdarlığı sırasında Portekizli-
lere karşı bir siyaset takip etti. Osmanlı Padişahı Khaliq Ahmad Nizami, Gucerât. (Düzenlenerek alınmıştır.)

FRANSA VE KUTSAL ROMA-GERMEN İMPARATORLUĞU

Alman İmparatoru Şarlken, 24 Şubat’ta Fransa’ya Bu mektubu okuyan Kanuni; yardım dileyen bir
saldırdı ve yapılan savaşta Fransa Kralı Fransuva’yı kimse için Osmanlı gelenek ve göreneklerini naza-
mağlup ederek, bütün Avrupa kıtasına hâkim ol- rı dikkate alıp bir mektup yazarak “ülkenizin işgale
duğunu ilan etti. Savaş sonunda Fransa kralı esir uğradığını ve esir edilerek hapse atıldığınızı bil-
düştü. Bunun üzerine Fransuva’nın annesi, dün- dirmişsiniz. Bu durumdan kurtulmak için benden
yanın en büyük hükümdarı olarak tanıdığı Kanu- yardım istiyorsunuz. Gönlünüzü ferah tutun ve sa-
ni’ye, Jean Franqipani ismindeki elçisiyle bir mek- kın üzülmeyin. Bilesiniz ki, atalarımın yaptığı gibi,
tup gönderdi. daima kılıcımla gezen ben de sefere çıkmaktan ve
“Padişahlar Padişahı” diye başlayan mektubunda fetihler yapmaktan çekinmem. Her an savaşmaya
şunları yazıyordu: hazırım. Sadece Allah’ın dediği olur. Ne yapacağı-
mı elçinizden öğreneceksiniz. 1526, İstanbul.” diye
“Oğlum Fransa Kralı, Alman İmparatoru tarafın- yazmıştır.
dan hapsedilmiştir. Oğlumun kurtuluşunu İmpa-
rator Karl’ın insafına bırakmıştım. Hâlbuki kendi- Mohaç Savaşı sonucunda dersini alan ve Viyana
si, umduğumuz bu insanlığı yerine getirmedikten Kuşatması ile de iyice gözü korkutulan Alman İm-
başka, hakaretle muamele etmektedir. Şimdi, dün- paratoru Şarlken, Fransuva’yı serbest bırakmak zo-
yaca tasdik edilen azamet ve şanınızla, oğlumu runda kalmıştır.
düşmanın pençesinden kurtararak büyüklüğünü-
zün gösterilmesini siz Şahlar Şahından istirham Nermin Taylan, Osmanlıda Yasaklar. (Düzenlenerek alınmış-
ediyorum. tır.)

105