Page 116 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

55 TARİH 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

6. ÜNİTE > Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı Kazanım 10.6.2: Osmanlı Devleti’nde merkezi otoriteyi güçlendirmeye yönelik düzenleme-
leri analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi MERKEZİ YÖNETİM NASIL GÜÇLENDİ? 20 dk.
Amacı Osmanlı Devleti’ndeki düzenlemelerin merkezi otoriteyi nasıl etkilediğini farklı bakış açılarıyla değerlendirebilme. Bireysel

Yönerge Verilen metinden hareketle Osmanlı Devleti’nde yapılan düzenlemelerin merkezi otoriteyi nasıl etki-
lediğini altı şapkalı düşünme tekniğini kullanarak değerlendiriniz.

Eski Türklerde ve Selçuklularda ülke, hanedanın ortak malı kabul edilirdi. Bu anlayış Osmanlı Dev-
leti’nde de devam etmiştir. Bu anlayış tıpkı eski Türkler ve Selçuklularda olduğu gibi Osmanlılar za-
manında da taht kavgalarına neden olmuştur. Bu durum devlette istikrarın sağlanması için bazı uy-
gulamalara gidilmesine vesile olmuştur. Veraset sisteminde yapılan düzenlemelerle önce I. Murad
Dönemi’nde “Devletin toprakları padişah ve oğullarınındır.” İlkesi, sonra da Fatih Devri’nde “Devletin
toprakları padişahındır.” anlayışı getirilmiştir. Ayrıca padişahlara devletin bekası için kendi kardeş-
lerini öldürme izni verilmiştir. Merkezi otoritenin güçlendirilmesine yönelik bir diğer düzenlemeler
arasında padişahın, Divân-ı Hümâyun’un başkanlığını vezîri âzama devretmesi, haremden evlenme
usulünün uygulanması ile müsadere usulünün (kişilerin mallerına el konulması) getirilmesidir. Mü-
sadere usulü, otoriteye rakip olabilecek güçlerin ortaya çıkmasını engellemek ve özellikle ekonomik
bunalım ve savaş zamanlarında hazineye gelir sağlamak amacıyla uygulanmıştır.

Tarafsız şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz gö-
net bilgi ve raporlar ortaya konur. rüşler ile görüşülen konunun riskleri,
gelecekte doğuracağı problemler ortaya
çıkar.
BEYAZ ŞAPKA SİYAH ŞAPKA

Duygusal şapkadır. Görüşülen konu ile Yenilikçi şapkadır. Konuyla ilgili alterna-
ilgili olarak kişilere hiçbir dayanağı ol- tifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır.
madan sezgi, fikir ve duygularını söyleme
fırsatı verir.
KIRMIZI ŞAPKA YEŞİL ŞAPKA

İyimser şapkadır. O işin avantajları ortaya Serinkanlı şapkadır. Düşünce sistematize
konulur. Övgü ve olumlu görüşler söylenir. edilir.

Merkezi otoritenin güçlenmesi sağlanmıştır. Mü-
sadere sistemi, kanuni sınırlamalarla kişisel mül-
kün miras yoluyla ailelerin elinde toplanmasını
SARI ŞAPKA ve devlete rakip güç olmalarını engellemiştir. Ha- MAVİ ŞAPKA
remden evlenme usulü sayesinde padişahın aile
sırları dışarıya yayılmamış, akraba ilişkileri ile
padişahın yıpratılması engellenmiştir.

116
Hazırlayan: Adem ŞEKER