Page 113 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

53
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

6. ÜNİTE > Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı Kazanım 10.6.1: Topkapı Sarayı’nın; devletin idare merkezi olmasının yanı sıra, devlet ada-
mı yetiştirilmesinde ve şehir kültürünün gelişmesindeki rollerini analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi TÜRK’ÜN CİHAN HAKİMİYETİ SEMBOLÜ: TOPKAPI 20 dk.
Amacı Topkapı Sarayı’nın bölümlerini ve rollerini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metinlerden yola çıkarak soruları cevaplayınız.

Osmanlı Devleti’nin cihan hâkimiyeti ve gücünün sembolü olarak kabul edilen Topkapı Sarayı,
1465-1478 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış; Birun, Enderun ve Harem
olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmiştir.
Enderun: Mülkî ve askeri alanda yüksek de- Harem: Padişahın özel dairesinin bulunduğu;
receli devlet memuru yetiştirilmesi amacıyla hanımları, çocukları ve cariyelerinin yaşadı-
açılan yüksek eğitim kurumuydu. İlk zaman- ğı harem, harem ağası tarafından yönetilirdi.
lar bu okula devşirilen gayrimüslim çocuklar Kendine has bir teşkilâtı ve görevlileri bulu-
alınırken, zamanla Türk çocukları da alınma- nan haremde, tıpkı Enderun’a benzeyen bir
ya başlamıştır. Sultan II. Murat Dönemi’nde eğitim sistemi vardı. Hareme giren kadınlara
kurulan ve Fatih Dönemi’nde teşkilatlan- dönemin en iyi hocaları tarafından ders
dırılan bu okullarda eğitim öğre- verilir, kadınlar sıkı bir disiplin altın-
tim XIX. yüzyıla kadar da eğitim görürdü. Burada eğitim
devam etmiştir. Askeri gören kadınlara öncelikle Türkçe
ve sivil yöneticiler bu ve İslamiyet öğretilir, Türk-İslam
okullarda yetiştirilmiş, âdet ve adabını öğrenen kadın-
yetenekli olanlar iyi bir lar; dikiş-nakış, musiki, hikâye
eğitimden geçirilerek dev- anlatma ve şiir dalında ustala-
lete kazandırılmıştır. Bu şırlardı. Haremdeki kadınlar
okulların amacı nite- İmparatorluğun farkı bölge-
likli ve güvenilir devlet lerindeki yönetici sınıflarıy-
adamları yetiştirmekti. la evlenebilirlerdi.
Enderun Mektebi’nde Haremde ayrıca şehza-
medreselerden farklı delerin eğitim gördüğü
olarak asker ve yöneti- Şehzadegân Mektebi
cilerin bilmesi gereken vardı. Şehzadeler belli
dersler yer alırdı. Harita bir eğitimden sonra
yapımı, muharebe sanatı ve on ilâ on beş yaşları
siyaset, bu dersler arasında arasında lalalarıyla
yer alırdı. Enderun öğren- birlikte sancağa
cileri bedensel gelişimlerini çıkarılırdı.
sağlamak amacıyla ata binme ve
cirit atma gibi çeşitli spor dallarıyla
da uğraşırlardı. Enderun bölümü ya-
bancı ziyaretine kapalıydı.
Görsel: Topkapı Sarayı’nın Krokisi

Birun: Osmanlı Sarayı’nın (Topkapı Sarayı) birinci ve ikinci yer denilen meydanlarındaki mües-
seseleri ifade eden birimin adıdır. Divanın toplandığı kubbe altı denilen yer de burada bulunurdu.

113