Page 131 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

63
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

7.ÜNİTE > Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni Kazanım 10.7.4: Lonca Teşkilatı’nın Osmanlı ekonomik sistemi ve toplum yapısındaki
yerini analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi LONCALARIN ROLLERİ 20 dk.
Amacı Osmanlı ekonomik sisteminde Lonca Teşkilatı’nın ve narh uygulamasının rolünü değerlendirebilme. Bireysel

Yönerge Verilen grafik ve açıklamalardan yola çıkarak soruları cevaplayınız.

Osmanlı Devleti’nde esnafların birbirle-
riyle yardımlaşmasını ve dayanışmasını
sağlamak amacıyla kurulan esnaf birlikle-
rine Lonca Teşkilatı denilmiştir.

Özerk ve demokratik bir yapıya sahip
olan loncalar kendi iç denetimlerini
kendileri yaparak devletin işini kolaylaş-
tırmış, Narh Sistemi’ni (fiyat belirleme)
uygulayarak üretilen malın fiyatını, kali-
tesini ve standartlara uygunluğunu dene-
tim altına almıştır. Bu sistemde ürünlerin
fiyatları duvarlara asılarak, halkın ürün
fiyatları konusunda bilgi sahibi olması da
Grafik: İstanbul loncalarının dini bileşimi
sağlanmıştır.
Osmanlı Devleti, şehirlerde plansız iş yeri açmayı önlemek ve bölgeler arasında ekonomik dengeyi
sağlamak amacıyla çeşitli tedbirler almıştır. Bu çerçevede şehirlerdeki ekonomik faaliyetlere belir-
li bir düzen getirilmiş, insanların zanaata ve ticarete atılması belli şartlara bağlanmıştır. Şehirlerde
plansız iş yeri açmayı önlemek ve bölgeler arasında ekonomik dengeyi sağlamak amacıyla alınan
tedbirlerden biri de gedik hakkıdır. Gedik hakkı, ihtiyaç duyulduğunda gerekli mesleki yeterliliğe
sahip olan kişilerin dükkân açma hakkıdır. Gedik hakkı sayesinde ticaret, ziraat ve sanayide dengeler
korunmuş, ekonomik düzenin devamlılığı sağlanmıştır.
Osmanlı esnafı, İstanbul’daki kapanlarda geçici olarak depolanan un, bal ve zeytinyağı gibi malları
tartıp kayıtlara geçerdi. Kayıtlara geçen bu mallar, üzerleri tonozlarla örtülerek oluşturulan kapalı bir
çarşıda bulunan dükkanlara getirilerek satışa sunulurdu. Bedestenlerde ise başta mücevher ve değerli
taşlar olmak üzere silahlar, koşu takımları ve değerli kumaşlar satılırdı. Halk, aradığı her türlü malı
vakit kaybetmeden Kapalıçarşı’da bulabilirdi. Kapalıçarşı’nın ekonominin kalbinin attığı yer olması,
burayı diğer ülkelerle rekabet merkezi hâline getirmiştir. Ticaret yoluyla sermaye birikimi de yapılan
Kapalıçarşı, bir finans merkezi olarak da önemli bir yere sahip olmuştur.

1. Lonca Teşkilatı’nın Osmanlı ekonomisindeki rolü hakkında hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?

131