Page 129 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

62
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

7.ÜNİTE > Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni Kazanım 10.7.3: Osmanlı ekonomik sistemi içerisinde tarımsal üretimin önemini fark eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi ÇİFTHANE SİSTEMİ 20 dk.
Amacı Osmanlı Devleti’nde çifthane sisteminin, zirai üretimin sürdürülmesindeki rolünü farklı yönlerden değerlendi- Bireysel
rebilme.

Yönerge Verilen metinden yola çıkarak soruları cevaplayınız.

Osmanlı’da çiftlik; tımar sistemi içerisinde yer alan miri arazilerde tahrir yapılması sonucunda, top-
rağın bağ ve bahçeler dışında işlenmek üzere belli birimlere (bir çiftçi ailesinin işleyebileceği büyük-
lükteki parçalara) ayrılmasıdır. Çiftlik; ziraat yapılan yer anlamına gelmekle birlikte, genellikle bir çift
öküzün işleyebileceği arazi olarak tanımlanmaktaydı. Osmanlı toprak sisteminde köylü daimi bir
kiracı konumundaydı ve bu kiracılık babadan oğula, nesilden nesile geçebiliyordu. Devlet bu uygula-
ma ile bir anlamda çiftlik biriminin bölünmezliğini kanun hükmünde garanti altına almış oluyordu.
Bu sistemde, çiftçilerin toprağı sebepsiz yere üç yıldan fazla üst üste nadasa bırakmasına, ekip biçtiği
yeri boş (boz) bırakıp gitmesine ve başka bir sanatla meşgul olmasına izin verilmezdi. Devlet, çiftini,
çubuğunu terk eden kişiler için “çiftbozan vergisi” adı altında bir vergi koyarak, bir anlamda hem
caydırıcı olmaya hem de denetimi elde tutmaya çalışmıştır.

1. Çitfhane sistemin devamlılığında, sizce hangi zümrenin (yönetenler/köylüler) varlığı daha önem-
lidir? Gerekçeleri ile açıklayınız.

2. Osmanlı toprak sistemini yönetim ve köylüler açısından değerlendirip, zayıf ve güçlü yönlerini
yazınız.

3. Sizce köylülerin topraklarını izinsiz terk edip göçmesi ne gibi sonuçlara yol açardı? Arkadaşları-
nızla birlikte belirlediğiniz sonuçları balık kılçığı diyagramında gösteriniz.

Köylülerin
topraklarını
izinsiz terk
edip göçmesi

129
Hazırlayan: Adem ŞEKER