Page 63 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

30
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

3. ÜNİTE > Devletleşme Sürecinde Savaşçılar Kazanım 10.3.3: Yeniçeri Ocağının ve devşirme sisteminin Osmanlı devletleşme sürecine
ve Askerler etkisini analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi OSMANLININ ASKERÎ GÜCÜ 20 dk.
Amacı Devletleşme sürecinde Osmanlı ordusunun gücünü açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metinleri okuyunuz. Soruları bu metinleri göz önünde bulundurarak cevaplayınız.

YENİÇERİ OCAĞI

Yeniçeriler, padişahın maiyetindeki kuvvetlerden yaya askerleridir. Yeniçeri Ocağı 1363’te teş-
kil edilmiştir. Balkanlardaki gelişmeler, elde daimi bir yaya kuvvetinin bulunmasını icap et-
tirmiş ve Acemi Ocağı ile bunun temeli atılmıştır. Hıristiyan esirleriyle devşirmeler Acemi
Ocağında yetiştirildikten sonra iki akçe gündelikle buraya alınırlar, kabiliyet ve kıdemlerine
göre bu gündelik artardı. Kapıkulu Ocaklarının en itibarlısı olan yeniçeri askerleri, muharebe
zamanında hükümdarın bulunduğu merkez kolda bulunurdu; muharebe esnasında hükümdar
bunların arkasında ve ortasında at üzerinde dururdu. Yeniçeriler, sefere gidişlerde ve konaklar-
da padişahın etrafında bulunup onu korurdu.

Yeniçeri Ocağının en büyük kumandanı yeniçeri ağası olup bundan sonra sekbanbaşı gelirdi.
Yeniçeriler maaşlarını üç ayda bir alırlardı; her orta veya bölüğe ait olarak meşin keseler içinde
hazırlanan maaşın salı günü verilmesi kanundu. Padişahların cülus denilen hükümdarlık tahtı-
na oturuşlarında Kapıkulu Ocaklarına cülus bahşişi ismiyle bir ikramiye verildiği gibi hüküm-
darın ilk seferinde de yine bunlara sefer bahşişi denilen bir para verilmesi kanundu. Yeniçeri
ağası, mutlak surette padişahla beraber sefere giderdi. Muharebe zamanında ordunun merkez
cephesinde bulunan yeniçerilerin önlerinde topçular ve onların önlerinde de azab denilen hafif
yaya askerleri bulunurdu.
İ. Hakkı Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi. (Metin düzenlenerek alınmıştır)

Osmanlı Orduları Sefere Nasıl Çıkarlardı?

Osmanlı ordusunu meydana getiren askerler ülkenin değişik yerlerinde bulunurdu. Merkez-
de sadece yeniçeriler ile diğer kapıkulu askerlerinin bir kısmı vardı. Osmanlı ordusunun ço-
ğunluğunu oluşturan tımarlı sipahiler, tımar olarak gelirini aldıkları topraklarda yaşarlardı.
Bu yüzden tımarlı sipahilerin alaybeyleri ve çeribaşılarına emir gönderilerek sefere çıkılacağı
için hazırlıklarını yapmaları emredilirdi. Sefere çıkmadan da orduya katılmaları için fermanlar
gönderilirdi. Taşrada bulunan askerler, sefer güzergâhı boyunca Osmanlı ordusuna katılırlardı.
Orduya gelen askerlerin tam teçhizatlı olmaları gerekliydi. Atları, silahları, zırhları eksiksiz
olmalıydı. Yavuz Sultan Selim zamanında orduya katılması emredilen tımarlı sipahilere hi-
taben gönderilen bir fermanda “Tolgası eksik olanın kafasının, kolçağı eksik olanın kolunun
kesileceği” belirtilmişti. Osmanlı ordusu ana hatlarıyla iki sınıftan oluşurdu. Muharip sınıf; ye-
niçeriler, sipahiler, tımarlı sipahiler, topçular, silahların bakım ve tamirini yapan cebeciler, at ve
diğer atların bakımını yapan seyisler vs. Geri hizmet kıtaları, yani destek kıtaları; bu yardımcı
sınıf orduda resmî yazışmaları yapan ve askerlerin çeşitli kayıtlarını tutan kâtip ve hacegân adı
verilen bürokratlar, su taşıyan sakalar, aydınlanmayı sağlayan meşaleciler, yollardan geçişi sağ-
layan köprücü ve kaldırımcılar, mimarlar, sağlık hizmetleri veren cerrah ve tabipler, çadırcılar,
ordunun bayraklarına bakan görevliler.
Erhan Afyoncu, Sorularla Osmanlı İmparatorluğu. (Metin düzenlenerek alınmıştır.)

63