Page 277 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 135

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.4: Metindeki çatışmaları belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Çatışma Unsurları 25 dk.

Amacı Metindeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında gelişen diğer çatışmaları belirleyebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Sarıkız Efsanesi

Sarıkız, Çanakkale iline bağlı Ayvacık’ın bir köyünde ailesi ile yaşayan sarı saçlı güzel bir kız çocuğudur.
Küçük yaşta annesi vefat ettiği için babasıyla yaşamaktadır. Babası bir gün Sarıkız’a “Annenin hatırala-
rıyla dolu bu yerden başka bir yere göçelim.” der.
Sarıkız, babası ile Edremit’in Güre köyüne yerleşir. Daha sonra Kavurmacılar köyüne yerleşen baba
kız kışları Kavurmacılar’da, yazları da Kaz Dağı’nda geçirirler. Geçimlerini çobanlık yaparak sağlarlar.
Babası Sarıkız’a vakit geçirmesi için kaz alır. Sarıkız vaktinin büyük bir çoğunluğunu kazları ile geçirir.
Aradan yıllar geçer, Sarıkız büyüyüp çok güzel bir kız olur. Babası ise artık yaşlanmıştır ve hacca git-
meye niyetlenir. Ama günün şartlarında hacca gitmek o kadar da kolay değildir. Bu yolculuk bazen altı
ay bazen de daha fazla sürmektedir. Yaşlı adam güzel kızını komşusuna emanet edip gider. Bunu fırsat
bilen köyün delikanlıları Sarıkız’a talip olurlar ama Sarıkız’ın gönlü hiçbirinde değildir. Köyün delikan-
lılarının evlenme tekliflerini reddeder. Bunu gurur meselesi yapan delikanlılar Sarıkız’ın dedikodusunu
yapar ve ona iftira atarlar.

Derken babası hacdan gelir, kendisine ve kızına karşı köyün soğuk davrandığını fark eder.
(...)
Kızına kıyamayan baba, yanına birkaç tane kaz alarak Kaz Dağları’nın zirvesine kızını bırakır.
Aradan yıllar geçer. Dağda yolunu kaybeden yolcular, kendilerine yanında bir sürü kaz olan dillere
destan güzellikteki sarı bir kızın yardım ettiğini anlatmaya başlarlar. Anlatılanların üzerine Sarıkız‘ın
babası dağın yolunu tutar, duvarlarla çevrili şimdiki Sarıkız Tepesi alanında kazlarla ilgilenen kızını
görür. Onu gören kızı mutlu olur, babasına saygı gösterir. Babası namaz kılmak için abdest almak is-
tediğinde ona su getirir. Babası suyun neden tuzlu olduğunu sorunca aceleden suyu denizden aldığını
söyler. Sarıkız’ın kolunu uzatıp Edremit Körfezi’nden su aldığını gören babası kızının ermiş olduğunu
anlar. Sarıkız, sırrı açığa çıkınca siyah bir bulutun içinde kaybolur.
Sonrasında kızına iftira edildiğini anlayan baba köylülere beddua eder. İnanışa göre de Sarıkız’ın baba-
sının bedduası nedeniyle Kavurmacılar köyünde bugün kimse yaşamaz. Sarıkız’ın mezarı kaybolduğu
yerde taşlarla çevrilidir. Üzgün ve pişman olan babası da dönmeye hazırlanırken diğer bir tepe üzerinde
ölür.
Doç. Dr. Ali Duymaz, Kaz Dağı ve Sarıkız Efsaneleri Üzerine Bir Değerlendirme

1. Temel çatışma; metinde gerilimi sağlayan, çoğunlukla karşıtlıklardan kaynaklanan, anlatılan olay-
ların dayandığı temel unsurdur. Okuduğunuz efsanenin temel çatışmasını yazınız.

275