Page 311 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 152

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.9: Metindeki anlatım biçimleri ve tekniklerinin işlevlerini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Efsanelerde Anlatım Biçimlerinin İşlevi 25 dk.

Amacı Metindeki anlatım biçimlerini bulabilmek. Metindeki söz sanatlarının metne katkısını çözebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Lokman Hekim Efsanesi
Adana ve çevresinde yüzyıllardır yaygın olarak Lokman Hekim efsanelerinin anlatıldığı rivayet edil-
mektedir. Bunlardan biri şöyledir: Lokman Hekim, inanışa göre bütün hekimlerin hocası, üstadıdır.
Her çiçeğin, her otun özelliklerini tanıyan Lokman ilaç yapar, dertlere deva bulurmuş. Lokman Hekim
bütün dünyayı dolaşmış. Çukurova’ya gelince ovanın bereket ve güzelliğine hayran olarak Misis’e yer-
leşmiş. Çevredeki bütün hastaları iyileştirmiş. Ölümün bazı hastalıklar için kurtuluş olduğunu unutan
Çukurovalılar, ölümsüz hayatın peşine düşmüşler. Lokman Hekim’den kendileri için ölümsüzlük ilacını
yapmasını istemişler. Lokman Hekim ölüme çare bulmak için anık otu aramaya başlamış.
Lokman Hekim, Çukurova’yı adım adım dolaşmış, bütün bitkileri incelemiş. Bir gece dolaşmaktan yor-
gun düşmüş ve ulu bir çınarın altında uyuyakalmış. Bir ara bir ses duymuş:”Ey Lokman, anık araman
bitsin, ben ölümsüz hayatın devasıyım. Bundan böyle insanlara ve hayvanlara ölüm yok.”Lokman He-
kim, sesin geldiği bitkiye doğru yürüyüp bitkiyi koparmış. Bulursa bu insanların hâli ne olur?” demiş.

Bunun üzerine Cebrail, pirifâni kılığında Misis Havraniye tarafına gelmiş. Misis Köprüsü’nün üstünde
Lokman Hekim ile karşılaşmış. Cebrail: “Selamünaleyküm” dedikten sonra Lokman’ın elindeki kitaba
bakmak istemiş. Kitabı alıp coşkuyla akan Ceyhan Nehri’ne atmış. Kitabın ardından Lokman da suya
atlamış ama bulamamış. Yaz gelip sular çekilince ırmak boyunda aramaya devam etmiş. Sonunda kita-
bın sadece bir yaprağını, arpa tarlasında bulmuş. Bugünkü tıp biliminin, o günkü yapraktan geliştiğine
inanıldığı rivayet edilir. Yörede hâlâ, efsanenin izlerine rastlanılmaktadır. Kitabın bulunduğu arpa tarla-
sının toprağı kutsal sayılır. Çocukların karnı ağrıdığında bu toprağı ısıtıp beze sararak çocuğun karnına
koyarlar.
Yrd. Doç. Dr. Refiye Şenesen, Adana Efsaneleri

Kelime Dağarcığı:
pirifâni: Yaşlı adam.

1. Okuduğunuz efsanede hangi söz sanatlarına başvurulmuştur? Sizce söz sanatlarına başvurulması
anlatımı nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

2. Lokman Hekim’in içerisinde bulunduğu ruh hâlini ayrıntılı biçiminde anlatacak olsaydınız siz
hangi anlatım biçimini kullanırdınız? Nedenleri ile açıklayınız.

309