Page 333 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 163

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.13: Metni yorumlar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi İki Kule Bir Efsane 35 dk.

Amacı Bir efsanenin farklı varyantlarını karşılaştırıp yorumlayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Metinlerden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

1. Metin
Burana Kulesi Efsanesi

Kudretli bir hanın dünyada her şeyden çok sevdiği güzel kızı yavaş yavaş büyümektedir. Han yaşlıdır
ve Hanbike’nin mutluluğunu görmeden öleceğinden korkar. Bir gün bahşıları çağırır ve kızının gelece-
ği hakkında bilgi vermelerini emreder. Bahşılar uzun uzun konuşurlar ve sonuçta dünyada kimsenin
Hanbike kadar mutlu olamayacağını söylerler. Fakat bahşıların arasından en yaşlısı “Ey yüce hüküm-
dar! İstersen beni cezalandır fakat gerçeği sonuna kadar dinle. Kızının kaderi çok acı. O, ergenlik çağına
girdikten sonra bir karadul örümceğinin ısırmasından ölecek.” der. Han korkutucu bakışlarla ona doğru
bakar fakat bahşı dediğinden dönmez. Han, “Öyle bir kule yapın ki göğe değsin, altına da derin bir zin-
dan yapıp bahşıyı oraya atın.” der. Hanbike kulenin tepesindeki küçük ve aydınlık bir odada yaşamaya
başlar. Hizmetçiler dik merdivenlerden ona yiyecek getirirler, yiyecek veya giyecekleri içerisinde zehirli
karadul örümceği var mı diye de her defasında üç defa elden geçirirler. Zaman akıp gider ve Hanbike on
altı yaşını doldurur. Han, “Demek ki kehanet gerçekleşmeyecek.” diye düşünür ve kızını kutlamak için
yanına gider. Kızına büyükçe bir tepsiyle sarı üzüm getirir. Hanbike üzümlere uzanıp en büyük salkımı
alır ve o anda bir çığlık atar. Salkımın arasına saklanmış olan karadul örümceği Hanbike’yi ısırmıştır.
Yaşlı han, ölen kızının acısına dayanamaz ve kendisi de o yıl ölür.

2. Metin
Kız Kulesi Efsanesi
Bizans krallarından birinin çok sevdiği ve üzerine titrediği bir kızı vardır. Bir gün kâhinlerini toplar ve
onlara kızının istikbalini sorar. Kâhinlerinden biri imparatora, on sekiz yaşına bastığında kızının bir
yılan tarafından sokularak öleceğini söyler. Kral, bu acı olayı engellemek için büyük bir kule inşa ettirir
ve kızını buraya kapatarak muhafaza altına aldırır. Kuleye bir yılanın girmesini engelleyecek her türlü
önlem alınmıştır. Günlerden bir gün kralın kızı hastalanır, ateşlenir ve yataklara düşer. Bunun üzerine
tüm hekimler seferber olur ancak kızın hastalığına çare bulamazlar. En sonunda bir hekim, kralın kızını
iyileştirmeyi başarır. Kral o günü bayram ilan ederek kutlamalar yapar, törenlerin ardı arkası kesilmez.
Bu sırada kuledeki prensese de bir üzüm sepeti gönderilir. Bu sepetin içinden küçük bir yılan çıkar,
prensesi sokar ve kız ölür. Böylece kâhinin sözleri de gerçekleşmiş olur. Bir rivayete göre, efsanedeki
kral 578-582 tarihleri arasında hüküm sürmüş olan Bizans İmparatoru II. Konstantin’dir.
Hüseyin Satıcıoğlu, İki Kule Bir Efsane

Kelime Dağarcığı:
bahşı: Eski Türklerde hekimlik, kâtiplik, kâhinlik, din adamlığı gibi görevleri olan kişi, şaman. hanbike: Han kızı.

1. Okuduğunuz 1. metin Orta Asya’ya 2. metin ise Anadolu’ya ait bir efsanedir. Bu iki metnin olay
örgüsündeki benzerliklerden üçünü yazınız.

331