Page 701 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 343

9.ÜNİTE> Gezi Yazısı Kazanım A.4.4: Metnin ana düşünce ve yardımcı düşüncesini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi

Etkinlik İsmi Metni Anlama 20 dk.
Amacı Metnin ana düşünce ve yardımcı düşüncelerini belirleyip metni daha iyi anlayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları metinden hareketle cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Anadolu Notları
(…)

Anadolu’da hangi büyücek kasabaya ayak atsanız bu tulûat tiyatrolarından birine rastgelirsiniz.
Yahut hiç değilse çarşı duvarlarında kafilenin yakın bir zamanda buraya konup göçmüş olduğunu
gösteren yırtık bir ilâna tesadüf edersiniz. Oyunlar, kasabanın bir tiyatrosu varsa, orada, yoksa bir
gazinoda, hatta büyücek bir kahvede verilir. Ahali için birkaç peyke, aralıksız kahve iskemleleri,
oyuncular için yerden birkaç karış yüksek bir kerevet, delik deşik iki boyalı perde yeter de artar bile.

Elverir ki gönüller şen olsun. Gönül şenliği meselesinde hiç tasa çekmeyin... Biraz evvel ciğer
tavasıyle, fasulye piyazıyle kendilerine bir akşam ziyafeti çekmiş, oyundan sonra başlarını sokacak
bir otel yahut han odası hazırlatmış artistler memnundur. Seyircilerin gençleri memnundur; hatta
kasabanın yüzü gülmez ihtiyarları ile görünüşte bu rezaletle alay etmeğe gelmiş mütefekkirleri için
için memnundur. Sokakta her zamankine benzeyen bir gece hayatı...

Kapının önünde fenerler, bayraklar, renkli kâğıtlar üzerinde elleme kömürü iriliğinde yazılardan bir
ilân: (Komik-i şehir filân tarafından beş perdelik “Sefahetin encamı”na komedi, dram, ayrıcaaktris-i
şehîre Katina, Marika, Eleni Hanımlar tarafından kantolar, düettolar...) Yedi, sekiz seneden beri bu
ilânlar aktris ve aktör resimleriyle daha modern bir şekle sokulmuş.
(…)
Evet, Anadolu’daki tulûat tiyatroları orta kültür müesseselerinden çok fazladır. Hem de şu farkla ki
mektebin talebesi senelerce aynı, iki yahut üç yüz talebedir, fakat tulûat sahnelerinin seyircileri her
gece değişir.
(…)
Kantolardan sonra başlayan bu oyunların halk üzerinde, izi ölünceye kadar silinmeyen çocukluk
masalları kadar tesiri vardır.
(…)

Reşat Nuri Güntekin, Anadolu Notları

Kelime Dağarcığı:
peyke: Alçak, tahta sedir. kerevet: Üzerine şilte serilerek yatmaya veya oturmaya yarayan, ayakları olan sedir.
mütefekkir: Düşünür. kanto: Tuluat tiyatrolarında oyundan önce genellikle kadın sanatçıların şarkı söyleyip dans ederek
yaptığı gösteri.

699