Page 171 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

80 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Renksiz, kokusuz ve zehirli bir gaz olan karbonmonoksit ölüme neden olabilmektedir. Gazla çalışan
cihazların ve sobaların kullanıldığı kapalı ortamlarda mutlaka karbonmonoksit gazı dedektörleri
kullanılmalıdır. Bu dedektörlerin kullanımı karbonmonoksit gazı zehirlenmelerini oldukça azalt-
mıştır. Solunum yolu ile alınan karbonmonoksit gazı neden ölümlere sebep olduğunu açıklayınız.

Yönerge Aşağıdaki görselden ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

4. Yüksek rakımlı bir yere çıkıldığında hava basıncı azalacağından oksijenin kısmi basıncı da azalmaktadır.
a) Yüksek bir dağa tırmanan bir dağcının kanındaki alyuvar seviyesi nasıl etkilenir? Cevabınızı böb-
rekten salgılanan eritropoietin (EPO) hormonu ile ilişkilendirerek veriniz.

b) Alyuvar sayısının değişmesinin soluk alıp verme hızı ve oksijen taşınması ile bağlantısının ne
olduğunu açıklayınız.

5. Kansızlık (anemi) hastalığının tedavisinde ne tür yöntemler kullanılabilir? Cevabınızı gerekçesiyle
açıklayınız. Babam altmış yaşında bir KOAH hastasıydı. Köyde çiftçilikle uğraşan babam sağlığına dikkat etmiyor,
sigara da içiyordu. Onu muayene ettirmek ve hastalığının tedavisini sağlamak için birlikte Ankara
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesine gittik. Randevu saati-
mizi beklerken bir ara babamla hastanenin bahçesine çıktık ve ağaçların altındaki banklara oturduk.
Hemen yanımızdaki bankta oturan iki hastanın konuşmalarını ister istemez duyuyordum. Birisi An-
kara’nın Siteler semtinde mobilya boyacısı olduğunu, zaman zaman solunum yollarından rahatsızlan-
6. Yapılan bir araştırma eski madencilerin işten ayrıldıktan yıllar sonra bile kömür tozundan kaynaklı dığında gelip bu hastanede gördüğü tedavinin ardından tekrar işini yapmaya devam ettiğini söylüyor-
sağlık sorunları yaşadığını ortaya çıkarmıştır. Çalışma sonucunda ‘’Siyah Akciğer Hastalığı’’ ola- du. Onun zor nefes aldığını ben de fark ediyordum. Yanındaki hastanın da nefes almakta zorlandığı
rak bilinen kömür işçisi pnömokonyozu (akciğer toz hastalığı) belirtilerinin ve akciğer işlevlerinde belli oluyordu ama ikisi de sigara içmeye başladılar. Konuşmalarında birbirlerine çalışmak zorunda
bozulmanın eski çalışanlarda daha fazla görüldüğü ortaya çıktı. Bunun yanında bazı faktörlerin de olduklarından ve uğraştıkları mesleklerinden başka yapacak işleri olmadığından söz ediyorlardı. Di-
madencilerin sağlık sorunlarının ortaya çıkmasını hızlandırdığı ya da şiddetlendirdiği saptandı. ğer hasta bir maden işçisi olduğunu, hastalığı biraz iyileşirse birkaç yıl daha bu meslekte çalışmayı
a) Kapalı, havasız ortamlarda ve madende çalışan işçilerin yaşadığı en yaygın görülen solunum sis- planladığını belirtiyordu. İkisinin de derdi ortaktı. Sağlık sorunlarının aynı olmasının yanında her
temi rahatsızlıkları nelerdir? Yaşam kalitesini nasıl etkiler? ikisi de çalıştıkları özel iş yerlerinde iş güvenliklerinin yeterli olmadığından şikâyet ediyorlardı.
Hastaları dinlerken saatime baktım ve muayene sıramızın geldiğini fark ettim. Babamla birlikte kalk-
tık ve polikliniğe yürüdük.

b) Kömür madencilerinin sağlık sorunlarının ortaya çıkmasını hızlandıran ya da şiddetlendiren 1. Solunum sisteminin sağlıklı yapısının korunabilmesi için yaşadığımız ev, okul ve iş yeri gibi kapalı
etmenler nelerdir?
mekânların hava kalitesinin nasıl olması gerektiğini açıklayınız.

c) Kömür madencilerinin karşılaştığı sağlık sorunlarını önlemek için ne gibi tedbirler alınabilir?

168
Hazırlayan: Müjgan GÜRPINAR