Page 175 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

82 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Glomerulustan nefron kanallarına doğru glikoz geçişi olduğu hâlde sağlıklı bireylerde idrarın bile-
şiminde glikoza rastlanmamasını nasıl açıklarsınız?

Yönerge Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Üriner sistem, vücudumuzdaki metabolizma faaliyetleri sonucunda or-
4. Yeterince aldosteron hormonu salgılamayan bir bireyde idrar miktarının artmasını ve düşük tansi- taya çıkan artık maddelerin uzaklaştırılması için âdeta bir süzgeç göre-
yon görülmesini nasıl açıklarsınız? vi üstlenir. Sistem bunu yaparken suyu vücutta tutmak için canlıların
yaşama ortamlarına göre adapte olmuştur. Suya erişimi sınırlı olan çöl
hayvanlarında ise böbreklerdeki su tutma kapasitesi çok daha gelişmiş
düzeydedir. Biz insanlar kara yaşamına uyum sağlamış böbreklere sahi-
biz. Ayrıca böbreklerimiz kan hücresi yapımını teşvik eden eritropoetin
hormonu üretir. Üriner sistem birçok hormon ve sinirin kontrolünde ça-
lışmaktadır. Böbrek sağlığımızı korumak, temelde yeterli miktarda su içmek ve sisteme zarar verecek
5. Glomerulus kılcallarında kan basıncı diğer kılcallara göre farklı mıdır? Cevabınızı görselden yararla- etkenlerden (alkol alımı, fazla tuz tüketimi vb.) uzak durmaktan geçer. Böbreklerde gerçekleşen biyo-
narak veriniz. kimyasal reaksiyonlar, hem genetik hem de çevresel faktörler tarafından etkilenebilir. Bu fonksiyonların
bir tanesinin bozulması bile birbirinden farklı olumsuzluklara sebep olabilecektir.

1. Alkol alımı, böbreklerden suyun geri emilimini azaltır. Bunun sonucunda yoğunluğu az ve miktarı
fazla idrar oluşur. Alkolün neden idrar miktarını arttırdığını açıklayacak bir hipotez oluşturunuz.

6. Glomerulus kılcalları yüksek kan basıncına nasıl dayanır?

2. İnsanların heyecanlı oldukları veya korktukları durumlarda daha sık idrara çıkmaya başlamalarının
nedeninin ne olabileceğini açıklayınız.
7. Bir kişinin yeterince su tüketmediğini varsayınız. Bu durumun tablodaki değişkenlerin her biri üze-
rindeki etkisini gerekçeleriyle birlikte belirtiniz.

DEĞİŞKEN ETKİ

Üre konsantrasyonu
(idrarın bileşiminde) 3. Böbrekler, bir günde yaklaşık 200 litre kan süzer ve yaklaşık 1,5 litre idrarla zararlı maddelerin ba-
zılarını uzaklaştırır. Akciğere temizlenmek için giden kan ile benzer sebeple böbreklere giden kan
arasında içerik bakımından nasıl farklar vardır? Dolaşımdaki temiz kan ve kirli kan ifadeleri hangi
maddeler için kullanılır?
ADH salgısı (kanda)

Tuz konsantrasyonu
(kanda)

172
Hazırlayan: Hülya TOKGÖZ