Page 167 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

78 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Kesintisiz Pozitif Nazal Basınç (CPAP) tedavisi nedir? Metin ve görsellerden yola çıkarak çalışma
mantığını açıklayınız.

Yönerge Aşağıda akciğer kanserinin özellikleri ile ilgili bir metin verilmiştir. Metinden yararlanarak soru-
ları cevaplayınız.

2. Yönerge Aşağıdaki metin ve görselleri inceyerek 4, 5 ve 6. soruları cevaplayınız.
Akciğer kanseri, dünyada en sık görülen
Bugün bir arkadaşımda olduğunu öğrendiğim hastalık. Gerçi o da yeni öğrenmiş yıllardır astımı var sanı- kanser çeşitlerinden biridir. Tütün ürünleri
yorduk meğerse KOAH'mış. Biraz araştırdık tam olarak hastalığı iyileştiren bir tedavisi yokmuş, çok üzül- kullanımı başta olmak üzere hava kirliliği,
dük. Doktorunun söylediğine göre yıllardır içtiği sigara bu hastalığa sebep olmuş. genetik yatkınlık, radyasyon ve radon gazı
gibi kimyasallara maruz kalmak sağlıklı
hücrelerin kanser hücrelerine dönüşmesine
neden olur. Bu etmenler sonucunda bronş
ve bronşiollerin iç yüzeyini döşeyen hücre-
ler kontrolsüzce çoğalır ve kitle hâline gelir.
Meydana gelen kitle, hava yollarını tıkaya-
rak hastaların nefes alıp vermesini zorlaştı-
rır (Görsel 1).
Kanser hücreleri metastaz yapıp diğer doku
Atak sırasındak
Normal hava yolu Astımlı hava yolu Sağlıklı akc ğer KOAH’lı akc ğer ve organlara da rahatlıkla sıçrayabilir. Ak-
Astımlı hava yolu
ciğer kanseri 1. evrede iken akciğer içine,
Karıştırılan bu iki hastalıktan astım bronşlarda iltihaplanma ve daralma, KOAH ise bronşların geri dönü- 2. evrede iken lenf bezlerine, 3. evrede iken
şümsüz tıkanmasıymış. İkisinde de görülen öksürük ve nefes darlığı astımda ataklarla KOAH’ta ise sürek- akciğer zarına, 4. evrede iken kemik, karaci-
liymiş. Okuduğumuz makalede; ğer ve böbrek üstü bezlerine yayılır. Kanser,
KOAH tütün mamülleri kullanımı veya iş yerlerindeki toz, duman ve kimyasal maddeler nedeniyle solu- vücutta hızla yayılırken bağışıklık sistemi
num güçlüğü, öksürük ve nefes darlığı gibi şikâyetlere yol açan kronik bir hastalıktır. Bronşları tıkayarak de bu zararlı hücrelerden kurtulmak için bir
akciğer kapasitesinin büyük oranda azalmasına neden olur ve alınan temiz hava akciğerlerden yeteri kadar savaş başlatır. Bağışıklık sisteminin tek ba-
emilemez, dolayısıyla kan ile dokulara yeterli oksijen iletimi sağlanamaz, diyordu. şına vereceği mücadele bu hastalıktan kur-
tulmak için yeterli değildir. Kanser hastala-

4. KOAH ve astım hastalıklarının ayırıcı özellikleri nelerdir? rına uygulanan tedavi yöntemlerine (Görsel
2) geç kalınmadan başlanmalıdır.
Görsel 1: Akciğer kanserinin Görsel 2: Akciğer kanserinin
belirtileri tedavi yöntemleri

5. KOAH'a yol açan çevresel etmenler nelerdir? 1. Akciğer kanseri hastalarının hırıltılı ses çıkarması ve sürekli öksürmesinin nedeni ne olabilir?

6. Akciğerlerden yeteri kadar oksijen alınmadığı durumlarda vücudun tepkisi ne olacaktır?

164
Hazırlayan: Feray ÇELİKER