Page 164 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 77

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.5.2. Alveollerden dokulara ve dokulardan alveollere gaz taşınmasını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi MEMELİLER VE HEMOGLOBİN 40 dk.

Amacı Kanda oksijenin taşınma şeklini ve bunda hemoglobinin rolünü veriler üzerinden analiz edebilme. Bireysel
1. Yönerge Aşağıda verilen metni okuyunuz ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Görsel: Yunus
Fok, yunus, balina, deniz fili gibi deniz memelileri uzun süre su altında kalabilirler. Sağlıklı bir insan
su altında 2-3 dakikadan fazla nefesini tutamazken Antarktika’daki Wendell foku su altında 20 dakika
bazen de 1 saatten fazla kalabilmektedir. Bazı balina türleri ise iki saat nefes almadan suyun altında kala-
bilir. Su altında deniz memelilerinin bu kadar uzun süre kalmalarının sebebini akciğerlerinin büyük ol-
masına bağlayabiliriz ama aslında vücut büyüklüklerine orantılandığında denizde yaşayan memelilerin
akciğerleri, karada yaşayan memelilerinkinden daha küçüktür. Çünkü deniz memelilerinin akciğerleri
suyun altında oksijen deposu olarak görev yapmaz. Oksijen daha çok kanlarında ve kaslarında depolanır.
Deniz memelilerinin suyun altında uzun süre nefeslerini tutabilmelerinin diğer nedeni ise aldıkları ok-
sijeni uzun süre verimli bir şekilde kullanabilmeleridir. Deniz memelileri suya daldıklarında kalp atım
hızları azalır ve kan sadece kalp, beyin ve kaslar gibi gerekli organlara pompalanır. Kaslara kan akışı ya
kısıtlanmış ya da uzun dalışlarda tümüyle kapatılmıştır.

1. Deniz memelileri aldıkları oksijenin büyük çoğunluğunu akciğerlerinde depolamadıklarına göre
oksijeni insanlardan daha fazla depolamalarını sağlayan adaptasyonları neler olabilir?

2. Deniz memelilerinin suya daldıklarında kalp atım hızlarının azalması onlara nasıl bir yarar sağlar?

3. Deniz memelilerinin uzun süren dalışlarında kaslarına kan akışı ya kısıtlanmış ya da tümüyle kapa-
tılmıştır. Bu durumda kasları enerji ihtiyacını nasıl karşılar?

161