Page 162 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 76

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.5.2. Alveollerden dokulara ve dokulardan alveollere gaz taşınmasını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi OKSİJEN–KARBONDİOKSİT TAŞIMA 25 dk.

Amacı Oksijen ve karbondioksitin kanda taşınma yollarını veriler üzerinden analiz edebilme. Bireysel

1. Yönerge Solunum gazlarının kanda taşınma yöntemleri ile ilgili aşağıda verilen metin ve görselden yararla-
narak soruları cevaplayınız.

Akciğerlerimizle aldığımız oksijenin %2’si kan plazmasında çözünerek taşınırken geri kalan %98’lik
kısmı alyuvarlarda hemoglobin molekülleriyle birleşerek oksihemoglobin (HbO₂) hâlinde taşınır.
Hücrelerimizin ürettiği karbondioksidin %7’si kan plazmasında çözünerek, %23’ü hemoglobin mo-
lekülleriyle birleşerek karbaminohemoglobin (HbCO₂) şeklinde, geri kalan %70’lik kısmı bikarbonat
(HCO₃-) iyonu hâlinde taşınır.

Oks jen n ta ınması
Alveol
Atardamar
2
Doku hücreler
O
CO

1 CO
Toplardamar
Karbond oks d n ta ınması

Görsel: Akciğer kılcalları vasıtasıyla alveollerden alınan oksijen, atardamarlarla doku kılcallarına taşınır. Dokulardan kılcallara
geçen karbondioksit de toplardamarlar aracılığıyla akciğere ulaştırılır.

1. Yukarıdaki şemaya göre oksijen taşınmasında 1 ve 2 numaralı damarlardaki oksihemoglobin mik-
tarındaki değişim grafiğini çiziniz.

2. Aşağıdaki tepkimeler görseldeki hangi numaralı damarlarda gerçekleşir?

I. Hb + O₂ → HbO₂ II. CO₂ + H₂O → H₂CO₃ → H +HCO₃-
III. HbO₂ → Hb + O₂ IV. H + HCO₃- → H₂CO₃→ H₂O + CO₂

159