Page 161 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

75 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

4. Karbonik anhidraz enzimi tersinir çalışan bir enzimdir. Görselde karbonik anhidraz enzimi ile ger-
çekleşen tepkimeleri ve gerçekleştiği yerleri belirtiniz.

1. Yönerge Solunum gazlarının kanda taşınma yöntemleri ile ilgili aşağıda verilen metin ve görselden yararla-
narak soruları cevaplayınız.
5. Oksijen ve karbondioksit kanda hangi formlarda bulunur? Tablodaki uygun yerlere yazınız.

OKSİJEN KARBONDİOKSİT
Akciğerlerimizle aldığımız oksijenin %2’si kan plazmasında çözünerek taşınırken geri kalan %98’lik
kısmı alyuvarlarda hemoglobin molekülleriyle birleşerek oksihemoglobin (HbO₂) hâlinde taşınır.
Hücrelerimizin ürettiği karbondioksidin %7’si kan plazmasında çözünerek, %23’ü hemoglobin mo-
lekülleriyle birleşerek karbaminohemoglobin (HbCO₂) şeklinde, geri kalan %70’lik kısmı bikarbonat
6. Kanın asitliğinin artması durumunda kan pH’ı nasıl dengeleyecektir? (HCO₃-) iyonu hâlinde taşınır.

Oks jen n ta ınması
7. Parkta yürüyüş yapan bir insanın sindirim organlarına ve bacak kaslarına aynı miktarda kan ulaştı- Alveol
rıldığını düşününüz. Bu kişilerin bacak kaslarına ulaşan kandaki oksihemoglobin miktarının daha Atardamar
hızlı bir şekilde azalmasının nedeni sizce nasıl açıklanabilir? 2
O Doku hücreler
CO

1 CO
8. Alveol kılcallarından geçen kanda bulunan alyuvardaki HbCO2, plazmadaki HCO-3 ve alyuvardaki Toplardamar
H2CO3 miktarlarının zaman içindeki değişimini grafik üzerinde çizerek gösteriniz. Karbond oks d n ta ınması
Alyuvardak HbCO Plazmadak HCO − Alyuvardak H CO
2 3 2 3 Görsel: Akciğer kılcalları vasıtasıyla alveollerden alınan oksijen, atardamarlarla doku kılcallarına taşınır. Dokulardan kılcallara
geçen karbondioksit de toplardamarlar aracılığıyla akciğere ulaştırılır.

1. Yukarıdaki şemaya göre oksijen taşınmasında 1 ve 2 numaralı damarlardaki oksihemoglobin mik-
tarındaki değişim grafiğini çiziniz.
t t t

9. Doku kılcallarından geçen kanda bulunan alyuvardaki HbCO2, plazmadaki HCO-3 ve alyuvardaki
H2CO3 miktarlarının zaman içindeki değişimini grafik üzerinde çizerek gösteriniz.

Alyuvardak HbCO 2 Plazmadak HCO 3 − Alyuvardak H CO 3
2

2. Aşağıdaki tepkimeler görseldeki hangi numaralı damarlarda gerçekleşir?
t t t
I. Hb + O₂ → HbO₂ II. CO₂ + H₂O → H₂CO₃ → H +HCO₃-
10. Alveol ve doku kılcallarındaki HbO2 yoğunluğunu grafik üzerinde çizerek gösteriniz. III. HbO₂ → Hb + O₂ IV. H + HCO₃- → H₂CO₃→ H₂O + CO₂

HbO yoğunluğu HbO yoğunluğu
2 2

Alveol kılcalı Doku kılcalı

158
Hazırlayan: Nurdan YAZICI