Page 197 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

93 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge Aşağıda verilen metin ve tablodaki verilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Böbreklerimiz, tüm vücudumuzda homeostasinin sağ-
lanmasında önemli görevleri olan organlardan biridir. kU/100
Böbreklerimizin sağlığının bozulmasının tüm vücudu- gram
muza olumsuz etkileri olacaktır. Böbreklerin filtreleme 2,222 Yönerge Aşağıda verilen görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
fonksiyonlarında azalmanın görülmesi sonucunda böb- 10058
rek yetmezliği adı verilen fonksiyon kaybı oluşur. Bunun 17
sonucunda da kan plazmasında üre, ürik asit, kreatinin Kızarmış patates 694
gibi zehirli maddelerin miktarında artış görülür. Böbrek Domates 23
yetmezliğinin nedenleri arasında iltihaplanmalar, zehir- Salatalık 31
lenmeler, diyabet, hipertansiyon sayılabilir. Bununla bir- Elma 13
likte yediklerimize ve içtiklerimize de dikkat etmemiz Muz 9
böbrek sağlığımız için çok önemlidir. Yediğimiz yiyecek-
lerin hazırlanmaları ve sterilizasyonu sırasında maruz (30 dk.) 1218
kaldıkları yüksek ısı nedeniyle glikotoksin adı verilen za- 2431
rarlı maddelerin oluşumu söz konusudur. Besinlerle alı- (30 dk.)
nan glikotoksinlerin yaklaşık %10’u bağırsaklardan emi- Anne sütü (taze) 6,67
lir, bağırsaklardan emilen glikotoksinlerin 1/3’ü 48 saat Bebek maması 486,67
içinde böbrekler yoluyla atılır, geri kalan 2/3’ü dokularda
kalır ve birikir. Bu maddeler zamanla dokularda ve organlarda birikmekte, özellikle diyabet gibi has-
talıklarda daha fazla oluşmakta ve vücutta bu toksinlere karşı iltihap oluşturarak cevap vermektedir.

Görsel: Üriner sistem
4. “Böbrek yetmezliğinin bir nedeni de besinlerin pişirilmesinde kullanılan yanlış yöntemlerdir.” hipo-
tezine katılır mısınız? Cevabınızı destekleyecek örnekler veriniz. Böbrekler, bel hizasında omurganın iki tarafında fasulye şeklinde iki adet organdır. Böbrekler üreter ile
mesaneye bağlıdır ve kandaki atık maddeler ile fazla suyun süzülerek idrara dönüştürülmesini sağlar.
Böbrekler alyuvar üretimine yardımcı olan hormonu üretir, tansiyonu kontrol eder, kemiklerin yapısı-
nın korunmasında ve vücuttaki su ve mineral dengesini sağlamada etkili organdır.
Şeker hastalığı, tansiyon, böbrekte taş oluşumu, ilaç kullanımı, değişik nedenlerle böbrekte oluşan
yapısal bozukluklar ve idrar yolu enfeksiyonları üriner sistemin görevini tam olarak yapamamasına
neden olur. Otoimmün hastalık olan lupus ve diğer doku hasarları da üriner sistemin görevini yerine
5. Böbrek sağlığını koruyabilmek için nasıl beslenmek gerekir?
getirememesine yol açar.
Böbreğin görevini yapamaması durumunda öncelikle ilaç tedavisi, daha ileri evrelerde diyaliz ve böbrek
nakli tedavileri yapılır.
Beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden (kadavradan) böbrek nakli dünyada ve ülkemizde yeterli seviye-
de değildir. İstenilen ve önerilen, kadavradan organ nakillerinin yapılmasıdır. Hâlihazırda dünyada ve
ülkemizde çoğunlukla canlıdan canlıya organ nakli yapılmaktadır. Çoğunlukla kişiler kendi yakınları
6. Kan Plazmasında Bulunan Diyaliz olan KBY Böbrek Nakli Olmuş Hastalar için böbreklerinden birini bağışlamaktadır.
Moleküller (Kronik Böbrek Yetmezliği)
Hastaları
Üre 119 57 1. İdrar yolu hastalıklarının oluşumu, insanlarda yaşa ve cinsiyete göre görülme oranlarında değişiklik
gösterir. Hastalığın böyle değişik oranlarda görülmesini nasıl açıklarsınız?
Kreatinin 6,43 1,62
Ürik asit 5,92 5,8

Böbrek nakli olmuş hastaların kan değerlerindeki değişimini vücut sağlığı açısından nasıl değerlen-
dirirsiniz?

194
Hazırlayan: Aylin BARDAKÇI