Page 289 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 93 2. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
Muhtemel cevaplar: Sığaçlar elektrik yükü depolama, bilgi kaybı
1. Su kaynağı, potansiyel fark ile ilişkilendirilebilir.
engelleme, alternatif ve doğru akım arasında dönüşüm yapmada
2. Depoda biriken su, yük ile ilişkilendirilebilir. kullanılır. Bununla birlikte daha karmaşık devreler tasarlanarak
teknolojik altyapı konusunda hızlı çözümler sağlayan sistemler
3. Deponun su kapasitesi, sığa ile ilişkilendirilebilir. kurgulanabilmiştir. Uzay istasyonları, fabrikalarda kullanılan ge-
lişmiş robotlar buna örnek gösterilebilir.
4. C = Q / V olur.
3. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
5. Depoda biriken su (Depolanan yük miktarı,Q) Muhtemel cevaplar:
Bu cihazlar fişe takıldığında içindeki sığaçlar dolmaya başlar.
Dolum bittikten sonra devrenin çalışması sürer. Prizden çekil-
diğinde ise dolan bu sığaçlar bir süre pil gibi davranarak devreye
Su kapasitesi C, C = Q / V akım üretir.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
Ders Kitabı, Sayfa 295-296.
Etkinlik No.: 97
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik
11 Ders Kitabı, Sayfa 295-296. 1. Yönerge
1. Sığaç (kondansatör) bir elektrik devresine bağlandığında devre
Etkinlik No.: 94 boyunca hareket eden elektronlar, metal levhalardan birinin
1. Yönerge: üzerinde birikir ve levha eksi yükle yüklenir. Arada yalıtkan
1. I. sığaca bakıldığında sığaçta depolanan yük Q, uygulanan po- bir malzeme olduğu için elektronlar diğer levhaya geçemez.
tansiyel fark V iken sığa C kadardır. Diğer levha da eksi yükleri kaybettiği için artı yükle yüklenir.
II. sığaca bakıldığında sığaçta depolanan yük Q/2, uygulanan Bu durumda levhalar arasında bir elektrik alan oluşur. Sığacın
potansiyel fark V iken sığa C/2 kadardır. levhaları bir iletkenle birleştirilirse depolanan eksi yükler artı
III. sığaca bakıldığında sığaçta depolanan yük Q/4, uygulanan levhaya doğru hızlıca hareket eder. Böylece kısa zamanda yük-
potansiyel fark V iken sığa C/4 olmalıdır. sek değerde elektrik akımı elde edilir.
2. Levhalar arası uzaklık ile sığa ters orantılıdır.
2. Üreteç bağlantısı kesildiğinde sığaç depoladığı yükleri serbest
2. Yönerge: bırakarak elektrik akımı sağladığı için elektrik enerjisi kaynağı
Düzlem sığaç, küresel sığaç, silindirik sığaç, mercimek sığaç gibi olarak nitelendirilebilir.
farklı sığaç çeşitleri vardır.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11 3 Pillerde elektrik enerjisi kimyasal yöntemlerle depolanırken
Ders Kitabı, Sayfa 296 – 298. sığaçta ise elektrik alan içinde depolanır. Piller kimyasal mad-
delerden üretildiğinden yük üretimi yapar ve daha uzun süre
Etkinlik No.: 95
dayanır. Sığaçlar ise devreye bağlandığı zaman kısa süre içinde
1. Yönerge: levhalar arasında akım oluşur ve sığacın yükü biter.
1. A I = a .b = A
A II = a .2b = 2 A 2. Yönerge
1. a) Fotoğraf makinelerindeki flaş ışığının enerjisi sığaçla sağlan-
A III = 2a. 2b = 4 A maktadır. Sığaçta depolanan enerji, makinenin düğmesine
2. I. sığaca uygulanan potansiyel farkı V, yükü Q olduğunda sığa basıldığında flaş lambasına gönderilir ve fotoğraf çekilen
C kadardır. ortam kısa bir süre şiddetli aydınlanır.
II. sığaca uygulanan potansiyel farkı V, yükü 2Q olduğunda sığa b) Elektroşok cihazı tam olarak yüklendiğinde sığacın levhaları
2C kadardır. arasında oluşan elektrik alanda depolanır. Bu enerji hastanın
III. sığaca uygulanan potansiyel farkı V, yükü 4Q olduğunda vücuduna verilerek kalpteki kasılma durdurulur ve kalbin
sığa 4C olmalıdır. yeniden çalışması sağlanır.
3. Levhaların alanının artması ile sığa doğru orantılı olarak artmıştır. c) Dijital saatlerde bulunan kondansatör, pil tükendiği zaman
2. Yönerge: devreye girerek saat ve tarih gibi bilgilerin kaybolmaması
1. I. sığaca uygulanan potansiyel farkı V, yükü Q olduğunda sığa için kısa bir süre enerji sağlar.
C kadardır. ç) Televizyon gibi elektronik cihazlar kaldırabileceğinden fazla
II. sığaca uygulanan potansiyel farkı V, yükü 4,5Q olduğunda potansiyel farkı altında kalabilmekte veya ani elektrik kesinti-
sığa 4,5C kadardır. lerine uğrayabilmektedir. Böyle durumlarda devre elemanları
III. sığaca uygulanan potansiyel farkı V, yükü 2Q olduğunda zarar görebilmekte ve cihazlar bozulabilmektedir. Bu sorunu
sığa 2C olmalıdır. ortadan kaldırmak için devrelerin hazırlanması sırasında
2. Levhalar arası maddenin dielektrik sabiti ile sığa doğru orantılı sığaçlardan yararlanılarak devrenin korunması sağlanır.
olarak artmıştır.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11 2. Öğrencilerin vereceği cevaplarda farklılıklar görülebilir
Ders Kitabı, Sayfa 296 - 298. Muhtemel cevaplar; cep telefonları, klavye tuşları, elektrikli
Etkinlik No.: 96 ev aletleri gibi cihazlarda kullanılır.
1. Yönerge: Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
1. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Ders Kitabı, Sayfa 299.
2. Yönerge:
1. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
Muhtemel cevaplar:
Sistemin çalışmamasına ve bozulmasına yol açabilir. Bu riski or-
tadan kaldırmak için devrelere sığaçlar yerleştirilmiştir.

287