Page 39 - KİMYA-11

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11 17

2. ÜNİTE > Gazlar
Kazanım: 11.2.1.3. Deneysel yoldan türetilmiş gaz yasaları ile ideal gaz yasası arasındaki ilişkiyi açıklar.
a. Boyle, Charles ve Avagadro yasalarından yola çıkarak ideal gaz denklemi türetilir.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi GAZ YASALARINI ANLADIM 20 dk.
Amacı Deneysel yoldan türetilmiş gaz yasaları ile ideal gaz yasası arasındaki ilişkiyi açıklayabilme Bireysel

1. Yönerge 1. ve 2. tabloda verilen bilgileri inceleyiniz. 3. tabloda verilen olaylarda, bağımlı değişkenleri
bulup olayların hangi yasa ile ilişkili olduğunu yazınız.
Tablo 1
Sistem Açıklama
Esnek balon Esnek balonlarda bulunun gazların basıncı dış basınca eşittir. Dış basınç
değişmediği sürece balon içindeki gaz basıncı değişmez.
Ağırlığı önemsiz (ideal) Ağırlığı önemsiz pistonlu kaplarda bulunan gazların basıncı esnek balon-
pistonlu kaplar larda olduğu gibi dış basınca eşittir.
Esnek olmayan kapalı Gazların hacmi bulunduğu kabın hacmi kadardır. Esnek olmayan kapalı kap-
kaplar larda hacim değişmediğinden bu kaplarda bulunan gazların hacmi değişmez.
Bağımsız değişken İnsan kontrolü altında gerçekleşen değişkenliktir.

Bağımlı değişken İnsan kontrolü altında gerçekleşen değişkenlikten etkilenen ve buna bağlı
olarak değişen özelliktir.

Tablo 2
Bağımsız Bağımlı
Olay Gözlem Sonucu Yasa Adı
Değişken Değişken
Sabit sıcaklıkta esnek Mol sayısı Hacim Gazların basıncı ve sıcaklığı sabit Avagadro
bir balonun şişirilmesi iken mol sayısı ile hacmi doğru Yasası
orantılıdır.
İçinde gaz bulunan Basınç Hacim Gazların mol sayısı ve sıcaklığı sabit Boyle-
ideal pistonlu bir kapta iken basınçla hacim ters orantılıdır. Mariotte
piston üzerine ağırlık Yasası
konması
İçi hava dolu esnek bir Sıcaklık Hacim Gazların basıncı ve mol sayısı sabit Charles
balonun daha sıcak iken sıcaklıkla hacim doğru orantılıdır. Yasası
ortamda bekletilmesi
Esnek olmayan kapalı Sıcaklık Basınç Gazların hacmi ve mol sayısı sabit iken, Gay-Lus-
bir kapta gazın ısıtılması sıcaklıkla basınç doğru orantılıdır. sac Yasası

Tablo: 3
Bağımsız Bağımlı
Olay İlişkili Yasa
Değişken Değişken
Şişme havuzun içinde bulunan havanın boşaltılması Mol sayısı

Düdüklü tencerede yemek pişirilmesi Sıcaklık

Uçan balonların gökyüzüne yükselirken bir noktadan Basınç
sonra patlaması

39
Hazırlayan: Havva Nur ALTAŞ